5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında doğrudan soru yöneltme

Abstract

Bu çalışmanın konusunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 201. maddesinde yer alan doğrudan soru yöneltme faaliyeti oluşturmaktadır. Konunun seçilmesindeki en önemli sebep, doğrudan soru yöneltme faaliyetinin; yargılamanın etkin ve verimli bir şekilde sürdürülmesi ve sonuçlandırılması için son derece önemli bir rolünün bulunmasıdır. Doğrudan soru yöneltme hükmünün önemine rağmen bu yenilik hakkında uygulayıcıların faydalanabileceği yeterli sayıda kaynak bulunmaması bu hakkın uygulanmasını ve yaygınlaşmasını güçleştirmektedir. Bu nedenle, gerek bu hakkı kullanacak uygulayıcıların, gerekse bu hakkın yöneldiği kişilerin getirilmiş olan bu yenilikler hakkında bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. Özellikle, söz konusu maddenin uygulayıcılarından biri olan, iddia makamını temsil eden ve benim de içerisinde bulunduğum Cumhuriyet Savcılarının, bu faaliyetin uygulaması sırasında kovuşturma aşamasında da tıpkı soruşturma aşamasındaki gibi aktif bir rol alarak, maddi gerçeğe ulaşılması konusunda azami faydanın gösterilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle çalışmamızda, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 201. maddesi dayanak alınmak suretiyle, AİHS ve mevzuat hükümleri çerçevesinde doğrudan soru yöneltme müessesinin; tanımı, amacı, hukuki niteliği, benzer kavramlarla ilişkisi, müesseseye hâkim olan ilkeler, tarihçesi, doğrudan soru yöneltme hakkına sahip olan süjeler ile kendisine soru sorulacak süjeler, doğrudan soru yöneltme faaliyetinin yargılanmanın hangi aşamasında uygulanacağı sorunu ve bu hakkın sınırına ilişkin hususlar inceleme konusu yapılmıştır.

The subject of this study is the direct questioning activity in Article 201 of the Law of Criminal Procedure No. 5271. The most important reason for the selection of the subject is that direct questioning activity has an extremely important role in the effective and efficient maintenance and conclusion of the proceedings. Despite the importance of the direct questioning provision, the lack of sufficient resources for practitioners to benefit from this innovation makes it difficult to enforce and spread this right. Therefore, it is aimed to inform both the practitioners who will use this right and the persons to whom this right is directed about these innovations. In particular, as one of the practitioners of the article in question and the representer of the prosecution the Public Prosecutors and me as one of them, taking an active role in the prosecution phase as in the investigation phase, have aimed to show the maximum benefit in achieving the material fact during the implementation of this activity. For this reason, in our study, based on Article 201 of the Code of Criminal Procedure no. 5271, the establishment of direct questioning within the framework of provosions of the European Convention on Human Rights; the definition, purpose, legal quality, relationship with similar concepts, principles that dominate the institution, history, subjects who have the right to direct questions and subjects to be questioned, the question of the stage of the direct questioning activity and the issues related to the limit of this right were examined.