TCK VE TMK kapsamında alkol ve uyuşturucu madde bağımlılarına uygulanan zorla tedavi ve etik boyutu

Abstract

Kişilerin kendi geleceğini belirleme hakkı gereğince; beden bütünlüğüne uygulanacak tıbbi müdahaleler öncesinde aydınlatılmış onamlarının alınması gerekmektedir. Ancak bazı istisnai hallerde kişilerin onamı alınmadan beden bütünlüğüne müdahalede bulunulması, hem pozitif hukuk hem de etik açıdan mümkün olabilmektedir. Bu çerçevede kişinin beden bütünlüğüne ağır bir müdahale teşkil eden; uyuşturucu madde ve alkol bağımlılarına uygulanan tedavi amaçlı zorla kuruma yerleştirilme ve alıkonulma kurumu incelenmiştir. Madde veya alkol bağımlıların tedaviye zorlanması Türk Medeni Kanun (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümlerinde ayrı ve farklı düzenlenmiştir. Mezkur hükümler, her iki kanun sistematiği içerisinde ve koşullarında farklılıklar arz etmektedir. 5237 sayılı TCK'da, 765 sayılı TCK'dan farklı düzenlemeye gidilmiş ve madde kullanımı ile bağımlılık ayrıştırılarak farklı yaptırımlar öngörülmüştür. Bu kapsamda mülga ve uygulanan ceza hukuku değerlendirilmesi yapılmıştır. TCK ile TMK kapsamında alkol ve uyuşturucu madde bağımlısına uygulanacak zorla tedavide önemli farklılıkların bulunmasından, her iki kanun açısından uluslararası hukuk ve etiksel boyutta açıklamalarda ve karşılaştırılmalarda bulunulmuştur. Bu çerçevesinde doktrin ve uygulamadaki değerlendirilmeleri esas alınarak kişinin zorla tedavisinin değerlendirilmesi yapılmıştır.

The medical intervention which will be implemented to people firstly means being taken informed consent; this is the right of identifying their own future for their bodily integrity. However, in some of exceptional cases, without being taken people's consent, intervening bodily integrity can be possible in terms of both positive law and ethics. In this framework, it which intervenes with person's bodily integrity with serious intervention; placing people who are addicted to narcotic, substance and alcohol with a purpose of treatment forcibly to an institution or situation of being withheld was examined. Being forced to people who are addicted to substance or alcohol in provisions of Turkish Civic Code and Turkish Penal Code was separately regulated. Aforementioned provisions in both case systematic and its conditions submit discrepancies. In the Article of 5237 Turkish Penal Code, different from Article of 765, by separating substance use and addiction from each other, different sanctions were foreseen. Within this scope, evaluation of abolition and implemented penal code was made. In the scope of Turkish Penal Code and Turkish Civil Code, in the forcefully treatment which will be applied to the people who are addicted to substance, alcohol and narcotics, due to having important difference, in terms of both codes, international law and ethics extent, it was mentioned explanations and comparisons. In that framework, by being based mainly on evaluations of doctrines and implementations, evaluation of a person's forcefully treatment was completed.