Uzamış yas belirtilerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve duygu düzenleme güçlüğü temelinde incelenmesi

Abstract

Yas, kayıp yaşantısıyla gelen olağan bir süreçtir ancak bu olağan süreç patolojik bir hal alarak uzamış yası beraberinde getirebilmektedir. Literatürde henüz yeni bir kavram olan uzamış yas kavramının daha iyi anlaşılması amacıyla yürütülen mevcut tez çalışmasında uzamış yas belirtilerinin erken dönem uyumsuz şemalar ve duygu düzenleme güçlüğü temelinde incelenmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda 268 kadın, 63 erkek toplam 341 katılımcıya Uzamış Yas Ölçeği (UYÖ), Young Şema Ölçeği- Kısa Formu (YŞÖ) ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) uygulanmıştır. Araştırma hipotezlerini takip eden analiz bulguları; YŞÖ alt boyutlarından duygusal yoksunluk, karamsarlık, sosyal izolasyon-güvensizlik, duyguları bastırma, onay arayıcılık, iç içe geçme-bağımlılık, kendini feda, terk edilme, cezalandırılma, kusurluluk ve tehditler karşısında dayanıksızlık şemaları ile DDGÖ tüm alt boyutlarının uzamış yas ile anlamlı pozitif ilişkisi olduğunu göstermiştir. Yürütülen aşamalı regresyon analizinde ise ilk aşamada analize dahil edilen DDGÖ açıklık ve stratejiler alt boyutları ile ikinci aşamada analize dahil edilen YŞÖ alt boyutlarından duygusal yoksunluk, karamsarlık ve kendini feda şemalarının uzamış yasın anlamlı yordayıcılarından olduğu bulunmuştur. Elde edilen analiz bulguları ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış, yapılacak olan çalışmalara öneriler sunulmuştur.

Grief is an expected reaction originating from the experience of loss; this process, however, may become pathological and lead to prolonged grief. In this study, conducted to better understand the concept of prolonged grief, an emerging concept in the literature, it was aimed to examine the symptoms of prolonged grief on the bases of early maladaptive schemas and difficulties in emotion regulation. To this end, Prolonged Grief Scale (PG-13), Young Schema Questionnaire (YSQ) and The Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS) were administered to a total of 341 participants consisting of 268 women and 63 men. The findings following the research hypotheses demonstrated that the schemas of emotional deprivation, pessimism, social isolation, emotional inhibition, approval-seeking, enmeshment, self-sacrifice, abondonment, punitiveness, defectiveness and vulnerabilty to harm or illness, the sub-dimensions of YSQ and all sub-dimensions of DERS, have a significant positive correlation with prolonged grief. In the stepwise regression analysis, it was found that the sub-dimensions of clarity and strategies of DERS, covered in the first step of the analysis, along with emotional deprivation, pessimism and self-sacrifice schemas, covered in the second step, were significant predictors of prolonged grief. The findings of the study were discussed in the light of the relevant literature, and suggestions were presented for the studies to be conducted.