Sigarayı Bırakma Kararlılığı Ölçeği'nin Türkçe uyarlamasının geçerliliği ve güvenirliliği

Abstract

Kararlılık pek çok insan davranışının değişime uğramasında rol oynayan önemli bir fenomendir. Bu çalışmanın amacı bireylerin sigarayı bırakmaya yönelik kararlılığını değerlendirmek üzere geliştirilen Sigarayı Bırakma Kararlılığı Ölçeği'nin (SBKÖ) Türkçe uyarlamasını, Türkiye örneklemindeki geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Çalışma 18-65 yaş aralığındaki 178 (%56.7) kadın ve 136 (%43.3) erkek olmak üzere toplamda 314 katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya katılan katılımcıların yaş ortalaması 28.12 olarak saptanmıştır. Çalışma kapsamında Sigarayı Bırakma Kararlılığı Ölçeği (SBKÖ), Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT), Sigara İçme Arzusu Ölçeği (SİAÖ), Kabul ve Eylem Formu II (KEF II) ve Değer Verme Ölçeği (DVÖ) katılımcılar tarafından tamamlanmıştır. SBKÖ'nün yapı geçerliğini belirlemek için uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda SBKÖ'nün Türkçe formunun orijinal formu gibi tek faktörlü yapıya sahip olduğu saptanmıştır (χ2= 35.042, χ2/sd= 2.061, RMR= .035, CFI= .989, GFI= .974, RMSEA= .058). Ölçüt bağımlı geçerlik kapsamında SBKÖ'nün FNBT ve SİAÖ ölçme araçlarıyla arasında anlamlı düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayırt edici geçerlik için ise %27'lik alt ve üst gruplar yöntemi kullanılmış ve alt ve üst gruptaki katılımcıların SBKÖ'den aldıkları puanlar arasında anlamlı düzeyde fark tespit edilmiştir. Güvenirlik analizleri kapsamında iç tutarlılığı gösteren Cronbach alfa katsayısı SBKÖ için .91 olarak saptanmıştır. Zamansal değişmezliği belirlemek için yürütülen test-tekrar test güvenirlik analizi sonucunda iki ölçüm arasındaki korelasyon katsayısı .71 olarak bulunmuştur. Tüm bulgular dikkate alındığında SBKÖ'nün Türkiye örnekleminde yeterli psikometrik özellikleri olduğu görülmektedir.

Commitment is a remarkable phenomenon that plays a role in the change of many human behaviors. The aim of this study is to carry out the Turkish adaptation of the Commitment to Quitting Smoking Scale (CQSS), which was developed to evaluate the commitment of individuals to quit smoking, and its validity and reliability studies in the sample of Turkey. The study was carried out with a total of 314 participants consisting of 178 (56.7%) women and 136 (43.3%) men, between the ages of 18-65. The average age of the participants in the study was 28.12. Within the scope of the study, Commitment to Quitting Smoking Scale (CQSS), Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND), Questionnaire of Smoking Urges-Brief (QSU-Brief), Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II), and Valuing Questionnaire (VQ) have been completed by the participants. As the result of the confirmatory factor analysis applied to determine the construct validity of the CQSS, it was determined that the Turkish version of the CQSS has a single-factor structure like the original form (χ2= 35.042, χ2/sd= 2.061, RMR= .035, CFI= .989, GFI= .974, RMSEA= .058). Within the scope of convergent validity, a significant correlation was found between the CQSS and measurement tools of FTND and QSU-Brief. For discriminant validity, the 27% lower and upper groups method was used and a significant difference was found between the scores of the participants in the lower and upper groups in the CQSS. Within the scope of reliability analysis, the Cronbach's alpha coefficient, which shows internal consistency, was found to be .91 for CQSS. As a result of the test-retest reliability analysis carried out to determine temporal invariance, the correlation coefficient between the two measurements was found to be .71. When all the findings are considered, it is seen that the CQSS has sufficient psychometric features in the sample of Turkey.