Sezgisel yeme ile yeme tutumu ilişkisinde kendindelik ve yaşantısal kaçınma düzeylerinin etkisi

Abstract

Bireylerin yeme davranışı içsel ve dışsal birçok belirleyici tarafından etkilenmektedir. Sezgisel yeme prensiplerine göre yeme davranışını başlatmanın belirleyicisi bedenin fiziksel açlık ve tokluk sinyalleridir. Duygusal yeme davranışında ise kişilerin yaşadığı duygusal zorluklar yemeyi başlatmanın belirleyicisidir. Bu araştırmada sezgisel yeme ile duygusal yeme arasındaki ilişkide kendindeliğin ve yaşantısal kaçınmanın aracı rolünün incelenmesi hedeflenmektedir. Araştırmaya 20-35 yaş arası 305 kadın katılım sağlamıştır. Sezgisel Yeme düzeyini ölçmek için Sezgisel Yeme Ölçeği-2 (SYÖ-2), duygusal yeme düzeyinin ölçülmesi amacıyla Duygusal İştah Anketi (DİA), kendindelik düzeyinin ölçülmesi için Freiburg Kendindelik Envanteri (FKE) ve yaşantısal kaçınma düzeyinin ölçülmesi için de Kabul ve Eylem Formu-II (KEF-II) kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için Pearson Korelasyon analizi yapılmıştır. Pearson korelasyon analizi sonucunda sezgisel yeme ile duygusal yeme boyutları arasında, sezgisel yeme alt boyutları ile kendindelik ve yaşantısal kaçınma arasında ve olumlu duygusal yeme ile kendindelik arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. BKİ'ne göre gruplar arası farklılığı değerlendirmek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Buna göre, zayıf katılımcıların fazla kilolu ve obez katılımcılara göre daha fazla sezgisel yeme davranışı gösterdikleri bulunurken daha az duygusal yeme davranışı gösterdikleri bulunmuştur. Sezgisel yeme süreçleri ile duygusal yeme arasındaki ilişkilerde kendindelik ve yaşantısal kaçınmanın aracı rolünün analizi için SPSS Process Macrosunda Çoklu Aracı Model (Model 4) kullanılmıştır. Aracı değişken analizleri sonucuna göre, sezgisel yeme alt boyutu olan beden yiyecek seçim uyumu ile olumlu duygusal yeme arasındaki ilişkide kendindeliğin tam aracı rolü olduğu bulunmuştur. Yapılan araştırma neticesinde elde edilen veriler literatür kapsamında tartışılmış ve gelecek çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.

The eating behavior of individuals is affected by many internal and external determinants. The physical hunger and satiety signals of the body are the determinants of initiating the eating behavior according to the principles of intuitive eating. In emotional eating, the emotional difficulties experienced by people are the determinants of starting to eat. This study aims to investigate the mediating role of mindfulness and experiential avoidance in the relationship between intuitive eating and emotional eating. 305 women whose ages between 20 and 35 were participated in the study. To assess the level of intuitive eating, Intuitive Eating Scale-II (IES-II) was used. Being that measure the level of emotional eating, Emotional Appetite Questionnaire (EMAQ) was used. In order to measure the level of mindfulness, Freiburg Mindfulness Inventory (FMI) was used. Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II), was used to measure the level of experiential avoidance. Pearson Correlation analysis was performed to evaluate the relationship between variables. As a result of Pearson correlation analysis, significant relationships were found between intuitive eating and emotional eating dimensions, between intuitive eating sub-dimensions and mindfulness and experiential avoidance, and between positive emotional eating and mindfulness. One Way Analysis of Variance (ANOVA) was performed to evaluate the difference between groups according to BMI. Accordingly, it was found that underweight participants showed more intuitive eating behavior than overweight and obese participants, while they showed less emotional eating behavior. Model 4 was used in the SPSS Process Macro to analyze the mediating role of mindfulness and experiential avoidance in the relationship between intuitive eating processes and emotional eating. Results of mediator variable analysis, it has been found that mindfulness has a mediating role in the relationship between body-food choice congruence, which is the sub-dimension of intuitive eating, and positive emotional eating. Results of the study were discussed as far as the literatüre and suggestions for future research are made.