Kıymet takdiri

Abstract

Genel olarak hukukun birçok dalında yeri olan kıymet takdiri, icra ve iflas hukukunda çok geniş bir uygulanma alanına sahiptir. Kıymet takdiri, cebri icra hukuku kapsamındaki çeşitli amaçlar doğrultusunda, bir mal veya hakka gerçeğe uygun olarak değer biçmektir. Kıymet takdirinde esas olan, tarafların hak ve menfaatlerini gözeterek malın olabildiğince rayiç bedel kriterlerine göre paraya çevrilmesini sağlamaktır. Kıymet takdiri, icra dairesinin görev ve yetkisindedir. Ancak bazı mal ve hakların kıymetini belirlemek, belirli alanlarda uzmanlığa sahip olmayı gerektirir. Nitekim İİK m. 87/1 uyarınca, icra memuru gerekli gördüğü durumlarda mahcuzun kıymet takdiri işlemini bilirkişi aracılığıyla yerine getirebilmektedir. Hatta kanun koyucu, genel haciz yoluyla takipte haciz aşamasında sicile kayıtlı malların (İİK m. 87/2), satış aşamasında taşınmazların (İİK m. 128/2-3) ve bunlarla birlikte bazı icra-iflas prosedürlerinde (İİK m. 24/5; 31/a/4-1. bent; 150/d; 298/4), kıymet takdirinin bilirkişi aracılığıyla yapılacağını düzenlemiştir. Genel haciz yoluyla takipte, taşınırlara haciz aşamasında kıymet takdiri yapılır ve sonrasında, takdir edilen kıymet satışa da esas alınır. Taşınmazlara kaç kez kıymet takdiri yapılması gerektiği konusu ise tartışmalıdır. Taşınmaz malların rayiç bedelleri çok kısa zaman periyotlarında dahi sık sık değişikliğe uğrayabilmektedir. Ayrıca taşınmazlar, genellikle, kıymeti yüksek olan malvarlığı değerleridir. Kanaatimizce taşınmazlar bakımından, İİK m. 87 uyarınca haciz aşamasında yapılacak olan kıymet takdirinden sonra satış aşamasına gelindiğinde, arada geçen sürede taşınmazın kıymetinde değişiklik olabileceğinden, İİK m. 128/2 uyarınca yeni bir kıymet takdirinin yaptırılması gerekir.

In general, the value appreciation, which has a place in many branches of law, has a very wide application area in enforcement and bankruptcy law. The value appreciation is to assess a property or right fairly in line with various purposes under the compulsory enforcement law. The main thing in appreciation of the value is to ensure that the goods are converted into money according to the market price criteria as much as possible by taking into account the rights and interests of the parties. The value appreciation falls under the duties and authority of the enforcement agency. However, determining the value of certain goods and rights requires having expertise in certain areas. As a matter of fact, in accordance with the article 87/1 of Bankruptcy and Enforcement Law, the enforcement officer can perform the value appreciation through the expert if he deems it necessary. In fact, the lawmaker has arranged that the registered assets (article 87/2 of Bankruptcy and Enforcement Law) shall be assessed through the expert in the general foreclosure follow-up, immovables during the sale phase (article 128/2-3 of Bankruptcy and Enforcement Law) in the foreclosure phase, as well as in some execution-bankruptcy procedures (article 24/5; paragraph 31/a/4-1; 150/d; 298/4 of Bankruptcy and Enforcement Law). In the pursuit through general foreclosure, the value appreciation is made at the foreclosure stage and then the assessed value is also based on the sale. The issue of how many times the immovables should be assessed is controversial. The market prices of immovable property can change frequently even in very short periods of time. In addition, immovebles are usually asset values that are highly valued. In our opinion, in terms of immovables, after the value appreciation to be made at the foreclosure stage in accordance with the article 87 of Bankruptcy and Enforcement Law, when the sales phase is reached, a new value appreciation should be made in accordance with article 128/2 of Bankruptcy and Enforcement Law, since there may be a change in the value of the immovable in the meantime.