Banka anonim ortaklıklarında hakimiyet ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında hakimiyete bağlanan sonuçlar

Abstract

Bankalar bir ticari kuruluş olmakla birlikte, topladıkları servet birikimlerini finansman sağlamak suretiyle ekonomiye kazandıran güven ve itibar müesseseleridir. Bu açıdan, ülkelerin ekonomik düzenleri içerisinde çok büyük bir önemi haiz olduklarından, gerçekleştirdikleri iş ve işlemler ticari hayatın yanında kamu yararı ve düzeni ile de sıkı ilişki içerisindedir. Dolayısıyla, bankaların faaliyetleri sırasında meydana gelebilecek olumsuz durumlara karşı hazırlıklı ve güçlü olmaları gerekmekle birlikte, tasarruf sahiplerinin hakları ile menfaatlerinin korunması ile kredi sistemin etkin bir şekilde çalışmasını teminen, bankaların belirli kurallar çerçevesinde sevk ve idaresi ile açık ve şeffaf ortaklık yapılarının bulunması önem arz etmektedir. Yakın geçmişte ülkemizde yaşanılan ekonomik krizlerin bankacılık sektörü üzerinde yarattığı sonuçlar incelendiğinde, faaliyet izni kaldırılan ve yönetimi TMSF'ye devredilen bankaların kontrolünü elinde bulunduran ve özellikle ana faaliyet konuları finans sektörü içerisinde dahi bulunmayanların, banka dışı faaliyetlerindeki finansman ihtiyaçlarını banka üzerinden sağladıkları ve bu yolla çeşitli suistimallerin gerçekleştiği görülmüştür. Bu yolla oluşan riskler, bankaların mali yapılarını bozmuş ve bankaları faaliyetlerinin sona ermesi riski ile karşı karşıya bırakmıştır. Söz konusu durumun yeniden yaşanmasını engellemek amacıyla, TBMM tarafından, bankaların güvenli ve istikrarlı şekilde faaliyetlerine devam edebilmeleri ve etkin şekilde denetlenebilmeleri için, bankaların kuruluşundan yönetimine, ortaklık yapılarından faaliyetlerine kadar çeşitli sınırlandırıcı düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda, iş bu tez çalışması kapsamında, banka anonim ortaklıklarındaki hakimiyetin türleri, meydana gelmesi ve hakimiyetin oluşması halinde hakim olanların 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında hangi sonuçlar ile karşı karşıya kalacağı hususları incelenerek, değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Although banks are commercial organizations, they are organizations of confidence and reputation that provide the economy with the wealth savings they collect from the public. In this respect, since they have a great importance in the economic system of the countries, the business and transactions they carry out are in close relationship with the public interest and public order as well as commercial life. Therefore, while banks need to be prepared and strong against adverse condition that may occur during their activities, it is important to have open and transparent partnership structures with the management and administration of banks within the framework of certain rules in order to protect the rights and interests of savers and to ensure the effective functioning of the credit system. When the results of the economic crises experienced in our country in the recent past on the banking sector are examined, it is seen that the people who control the banks whose operating permisson has been revoked and whose management has been transferred to the SDIF, and especially whose main area of activity are not even within the finance sector, provide their financial needs for their non-banking activities through the bank and thus various abuses have been found. The risks arising in this way have impaired the financial structures of the banks and left them with the risk of ending their activities. In order to prevent the reoccurrence of the aforementioned situation, various restrictive regulations related to the establishment of banks, their managements, their partnership structures, their activities have been introduced by the Turkish Grand National Assembly, in order to maintain safe and sound operation and effective supervision of the banks. In this context, within the scope of this thesis study, the types of control in bank joint stock companies, the occurrence of dominance and the consequences that those who dominate will face in case of dominance within the scope of The Banking Law No. 5411 have been examined and evaluated.