Hukuk muhakemeleri kanununda süreler, eski hale getirme ve adli tatil

Abstract

Hukuk ve ceza yargılamasında tarafların yapacağı işlemler genel olarak sürelere bağlanmıştır. Mevzuatta belirtilen süreler ise zamanaşımı veya hak düşürücü süre olarak sınıflanmakta olup işlemler, belirlenen sürelerde yapılmadığı takdirde bu hususun yaptırımı olmaktadır. Yargılamanın taraflarının hak ve yükümlülükleri belirlenirken sürelerin başlama ve bitiş anları, hangi hallerde sürelerin duracağı, sürenin durması halinde yeniden ne zaman işlemeye başlayacağı gibi etkenler göz önünde bulundurulmaktadır. Taraflardan birinin belirlenen süreyi kaçırması halinde bu durum diğer taraf için usulî müktesep hak haline gelebilmektedir. Hukuk yargılamasında sürelerin bir kısmı kanunda açıkça düzenlenmişken, bazı süreler ise hâkimin takdirine bırakılmıştır. Yargılamanın tarafları bazen kendi iradeleri dışında oluşan sebeplere bağlı olarak belirlenen süreleri kaçırabilmektedirler. Bu durumda belirlenen sürenin belirli şartlar altında, eski hale getirme yolu ile canlandırılması mümkündür. Dava açmadan önce, yargılama sırasında ve yargılamadan sonra sürelerin uygulanması ve anlaşılmasında uygulamada bazı sorunlar yaşanmaktadır. Çalışmamızda Hukuk Muhakemesi Kanununda belirlenen süreler ayrıntılı olarak ele alınarak sorunlu alanlara çözüm önerileri sunulacaktır.

The actions to be taken by the parties in civil and criminal proceedings are generally fixed on certain duration. Periods specified in the legislation are classified as statute of limitations or lapse of time, and it is not possible to use the right if the process are not completed within the specified time periods. While determining the rights and obligations of the parties to the case, factors such as the starting and ending moments of the periods, in which cases the periods will stop, when the time will restart if the time is stopped, are taken into consideration. In case one of the parties misses the determined time, this may become an acquisitive procedural right for the other party. While some of the periods are clearly regulated in the law in the civil proceedings, some periods are left to the discretion of the judge. The parties to the trial sometimes miss the specified periods depending on the reasons that arise out of their will. In this case, it is possible to revive the determined period by reinstatement under certain conditions. There are some practical problems in the application and understanding of the periods before, during and after the trial. In our study, the periods specified in the Code of Civil Procedure will be discussed in detail and solutions will be offered to problematic areas.