Okul öncesi dönemdeki çocukların süt ve süt ürünleri tüketimi ve ebeveynlerinin porsiyon bilgilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemdeki çocukların diyetinde bulunması elzem olan süt ve süt ürünleri tüketimini güncellenmiş Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) görsel kriterlerine göre ölçmek ve anneleri bu besin grubunun porsiyonları hakkında eğitmektir. Eğitimin başarısını ön test-son test uygulayarak ölçen bir müdahale ve kısmen survey tipindeki bu araştırma, İstanbul Beylikdüzü ilçesindeki anaokullarına devam eden 3-6 yaş arası çocukların annelerinin (n=179) katılımıyla iki aşamada Ekim 2018-Mayıs 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, çocukların tükettikleri gerçek süt ve süt ürünleri miktarını mevcut en güncel beslenme rehberi olan TÜBER-2015'in standart porsiyonlarına göre saptamak için bir anket hazırlanmıştır. Ankette bildirilen porsiyonların (hem standart hem TÜBER görselleri kullanıldığında) içerdiği kritik besin öğeleri daha sonra BEBİS programı aracılığıyla hesaplanmıştır. İkinci aşamada süt grubu ürünler, önemi ve porsiyon kavramı konularına odaklanmış bir sunumla eğitim verilmiştir. Katılımcıların eğitim sonrasındaki bilgilerinin değişip değişmediğini ölçmek için, ön test/son test verileri McNemar-ki-kare testi ile değerlendirilmiştir. Kalsiyum yetersizliğinde görülen hastalıklar sorusu hariç (p=0,20) tüm sorularda verilen cevapların anlamlı olarak olumlu yönde değiştiği (p<0,001) belirlenmiştir. Yeniden kodlama yapılarak ön test/son test toplam puanları karşılaştırıldığında benzer sonuç elde edilmiştir (bağımlı gruplarda t testi değeri=-17,32; p<0,001). Çalışmadaki çocukların %11,7'sinin sütü, %30,4'ünün kaşar peynirini, %32,4'ünün beyaz peyniri hiç tüketmediği görülmüştür. Sonuç olarak, ebeveynlerin süt porsiyonu eğitimlerinin ülke standardımız olan TÜBER görselleri başta olmak üzere görseller eşliğinde yapılması faydalıdır. TÜBER görsellerine göre yapılan besin ögesi hesaplamaları, standart hesaplamaya kıyasla daha gerçekçi sonuçlar verebilir.

Aim of this study is to measure preshool children's consumption of milk and dairy products using updated version of Nutrition Guide of Turkey (TUBER) visual criteria and to educate mothers about portions of this food group. This partly survey-type intervention trial which measures the success of education by applying pre-post-tests was carried out in two stages between October 2018-May 2019 with the participation of mothers (n=179) of 3-6 years-old children attending kindergartens in Istanbul Beylikdüzü district. In the first stage, a questionnaire was prepared to determine the actual amount of milk and dairy products consumed by children according to the standard portions of TUBER-2015. The critical nutrients contained in the mentioned portions were then calculated via BEBIS program both for TUBER images and standardly. In the second stage, education was given with a presentation focused on milk and dairy products, their importance and portion concept. The pre-test/post-test data was evaluated with McNemar-chi-square test to determine whether the participants' knowledge after the education has changed. It was determined that the answers given in all questions were positively and significantly changed (p<0.001), except for calcium insufficiency hazards (p=0.20). When pre-test/post-test data were recoded and total score mean values were compared, a similar result was obtained (t test value for dependent groups=-17.32; p<0.001). It was observed that 11.7% of the children in the study did not consume milk, 30.4% did not consume cheddar cheese and 32.4% did not consume white cheese at all. This study implicates that parents' milk portion education accompanied by visuals (especially by standard TUBER images) is beneficial and nutrient calculations based on TUBER images may give more realistic results than standard calculations.