Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların tipik gelişen kardeşlerinin davranışsal, sosyal ve duygusal özellikleri

Abstract

Bu çalışmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların tipik gelişen kardeşlerinin davranışsal, sosyal ve duygusal özellikleri ile bu özelliklerin otizm şiddeti ve annelerin depresyon düzeyleri ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırma, nicel araştırmalardan korelasyonel araştırma ile nedensel karşılaştırma araştırması olarak desenlenmiş ve çalışma grubu araştırma ve karşılaştırma grubu olarak ikiye ayrılmıştır. Araştırma grubunda OSB’li kardeşi olan 90 çocuk (6-16 yaş) ile anneleri, karşılaştırma grubunda ise hem kendisi hem de kardeşleri tipik gelişen 90 çocuk (6-16 yaş) ile anneleri yer almıştır. Veriler annelerden ölçekler aracılığı ile toplanmış ve istatistiksel analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre OSB’li çocukların kardeşleri sosyal, davranışsal ve duygusal alanlarında daha yoğun uyum zorlukları yaşamakta ve karşılaştırma grubundaki çocuklara göre daha çok dışa ve içe yönelimli davranış sorunları sergilemektedirler. OSB’li kardeşlerin otizm şiddeti arttıkça kardeşlerdeki içe yönelimli ve dışa yönelimli davranış sorunları ve toplam problem düzeyleri artmaktadır. Araştırma grubundaki annelerin depresyon düzeylerinin OSB şiddeti ile anlamlı bir ilişkisi çıkmazken tipik gelişen kardeşlerin tüm özellikleri ile arasında pozitif yönlü bir ilişki ortaya çıkmıştır. Tüm bu sonuçlar OSB’li çocukların tipik gelişen kardeşlerinin duygusal, sosyal ve davranışsal özelliklerin OSB’den olumsuz yönde etkilendiğini, OSB şiddeti ile annelerin ruhsal özelliklerinin de bu özelliklerde anlamlı bir yordayıcı olduğunu göstermektedir. Araştırma sonucuna göre OSB’li çocukların tipik gelişen kardeşlerin gelişim açısından risk altında olduğu ve kardeşlerle birlikte annelerin de desteklenmesi gerektiği görülmüştür. Tüm aile bireylerini kapsayan sistemli destek ve uyum programlarına ihtiyaç olduğu söylenebilir.

This research aimed to analyse behavioral, social and emotional characteristics of typically developing siblings of children with Autism Spectrum Disorders (ASD) and the relation between these characterictics, autism severity and maternal depression. It is designed as correlational and casual comparative research and participants are divided into two groups as research group and comparision group. Research group included 90 siblings of children with ASD, between the ages of 6-16, along with mother of each child. Comparision group is comprised of 90 typically developing siblings of typically developing children at same age interval as well as their mothers. Mothers are used as informants. The data were collected from mothers by using stardardized measurement tools and statistical analysis was conducted. Results indicated that siblings of children with ASD have more difficulty in behavioral, social and emotional areas and show more internalizing and externalizing behavioral problems than comparision group. Results revealed positive relation between autism severity and internalizing, externalizing behavior problems, total problem of siblings. Statistically significant relationship between autism severity and maternal depression level is not revealed but maternal depression is a powerfull predictor of all characterictics of siblings. Results from this study provide strong evidence about developmental risk and for the need of support for siblings as well as mothers. There is a need for systematic support and adaptation programs including all family members.