Edinburgh sosyal biliş testi'nin (ESBİT) Türkçeye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirliğinin incelenmesi

Abstract

Sosyal bilişteki değişimler, özellikle frontotemporal demans, şizofreni ve otizm gibi bozukluklarda büyük ölçülerde bozulabilmektedir. Bununla birlikte, objektif ve detaylı bir şekilde sosyal biliş değerlendirmesi yapan Türkçe standardize testlerin sayısı oldukça azdır. Gözlerden Zihin Okuma ve Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği gibi Türkçe uygulanabilen standardize testlerin sayısının artmasının hem Türkiye, hem de dünya literatürüne katkı sağlayacağı tarafımızca düşünülmüş ve bu sebeple de Edinburgh Social Cognition Test (ESCoT)'un Türkçe adaptasyon, geçerlik ve güvenirlik çalışmasına başlanmıştır. Test; bilişsel zihin kuramı, afektif zihin kuramı, sosyal normların kişilerarası anlayışı ve sosyal normların içsel anlayışı olarak dört başlıkta toplam 44 maddeden oluşur. Çalışmamızın hedefi ESCoT'un Türkçe geçerlilik - güvenilirliğini sağlayarak klinik çalışmalarda kullanılabilecek bir ölçme gerecini kullanıma sokmaktır. Araştırmamıza frontotemporal demans tanısı almış 10, şizofreni tanılı 12 hasta ile 15 sağlıklı birey katılmıştır. Testin güvenirliğinin incelenmesinde testörler arası güvenilirlik analizine göre iki testörün puanlamalarının korelasyonu tüm alt testler ve toplam puanda yüksek şiddette (BZK için p=0.986; AZK için p=0.965; KSNA için p=0.993; SNİA için p=0.991; toplam puan için p=0.999) bulunmuştur. Geçerliliğin incelenmesinde ise yapılan korelasyon analizinin sonuçlarında klinik grubun ESCoT puanlarının hem DEZTÖ ile (Pearson's r=0.602), hem de GZOT ile (Pearson's r=0.489) korele olduğu anlaşılmıştır. Araştırmamız sonucunda ESCoT'un, şizofreni ve frontotemporal demans hastalıkları için geçerli ve güvenilir bir test olduğu, bu hastalık grubundaki kişilerin sosyal biliş yetilerini ölçmek için kullanılabileceğine kanaat getirilmiştir.

Changes in social cognition can be greatly impaired, especially in disorders such as frontotemporal dementia, schizophrenia, and autism. However, the number of Turkish standardized tests that evaluate social cognition in an objective and detailed way is quite low. We thought that the increase in the number of standardized tests that can be applied in Turkish, such as Mind Reading from Eyes and Dokuz Eylül Theory of Mind Scale, will contribute to both the Turkish and world literature, and for this reason, the Turkish adaptation, validity and reliability study of the Edinburgh Social Cognition Test (ESCoT) has begun. The test consists of 44 items in total under four headings: Cognitive ToM, Affective ToM, interpersonal understanding of social norms, and internal understanding of social norms. The aim of our study is to provide the Turkish validity and reliability of ESCoT and to introduce a measurement tool that can be used in clinical studies. Ten patients diagnosed with frontotemporal dementia, twelve patients diagnosed with schizophrenia, and fifteen healthy individuals participated in our study. In the examination of the reliability of ESCoT, the correlation of the scores between two testers was high in all subtests and the total score (p=0.986 for Cognitive ToM; p=0.965 for Affective ToM; p=0.993 for Interpersonal USN; p=0.991 for Intrapersonal USN; p=0.999 for total score) was found. In the analysis of the validity, the results revealed that ESCoT scores of the clinical group were correlated with both DEZTÖ (Pearson's r=0.602) and RMET (Pearson's r=0.489). As a result of our research, it was concluded that ESCoT is a valid and reliable test for schizophrenia and frontotemporal dementia diseases, and that it can be used to measure the social cognition skills of people in these disease groups.