Borsa İstanbul'da işlem gören şirketler için sürdürülebilirlik endeksi önerisi

Abstract

Bu tezde şirketler için sürdürülebilirlik endeksi önerisinde bulunulacaktır. Bu çerçevede, Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlere yönelik bir uygulama yapılacaktır. Bu bağlamda, bulanık mantık temelli çok kriterli karar verme yöntemleri dikkate alınarak hibrit bir model önerilecektir. Adı geçen model iki farklı aşamadan oluşmaktadır. İlk olarak, hibrit sürdürülebilir endeks için gerçekleştirilen model önerisinde dikkate alınan değişkenler analiz edilmektedir. Bu süreçte bulanık DEMATEL yönteminden faydalanılmaktadır. Bu bağlamda, ilk olarak, kapsamlı bir literatür çalışması ile detaylı bir kriter seti elde edilecektir. Daha sonra, söz konusu kriterler adı geçen yöntem yardımıyla analiz edilecek ve her bir kriterin önem ağırlığı tespit edilebilecektir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, işletmelerin kurumsal sürdürülebilirlik endeksine dahil olabilmeleri için en fazla önem taşıyan kriter yenilenebilir enerji kullanımıdır. Öte yandan, çevresel hususların diğer boyutlara kıyasla çok daha yüksek önem ağırlığına sahip olduğu görülmektedir. Çalışmada geliştirilen bulanık çok kriterli karar verme modelinin ikinci aşamasında ise Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren farklı sektörler kurumsal sürdürülebilirlik performansına yönelik olarak sıralanmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, teknoloji şirketlerinin kurumsal sürdürülebilirlik bağlamında en başarılı şirketler oldukları sonucuna varılmıştır. Elde edilen bu sonuçlar dikkate alındığında, işletmelerin sürdürülebilirlik indeksine girebilmeleri için öncelikli olarak yenilenebilir enerji kullanımına önem vermeleri gerekmektedir. Yenilenebilir enerji yatırımlarının en büyük dezavantajı fosil yakıtlara kıyasla maliyetin çok daha yüksek olmasıdır. Buna karşın, bu çalışmada tespit edilen bulgular ise bu yatırımların işletmelere uzun dönemde çok ciddi avantajlar sağlayacağını göstermektedir. Başka bir ifadeyle, işletmeler kısa vadeli maliyetlere odaklanmak yerine, uzun vadeli faydalara dikkat etmelidirler. Böylece, işletmelerin yatırımcılar nezdindeki marka imajı çok olumlu bir şekilde gelişecektir. Bu durum da işletmelerin daha çok tercih edilebilmesine olanak sağlayacaktır. Netice itibarıyla, işletmelerin uzun dönemde finansal performansının yükselebilmesi çok mümkün olabilecektir.

In this thesis, a sustainability index proposal will be made for companies. In this framework, an application will be made for companies traded in Borsa Istanbul. In this context, a hybrid model will be proposed considering fuzzy logic-based multi-criteria decision-making methods. The aforementioned model consists of two different stages. First, the variables considered in the model proposal for the hybrid sustainable index are analyzed. In this process, fuzzy DEMATEL method is used. In this context, first, a detailed set of criteria will be obtained through a comprehensive literature study. Then, the criteria in question will be analyzed with the help of the method and the importance weight of each criterion can be determined. According to the results of the analysis, the most important criterion for businesses to be included in the corporate sustainability index is the use of renewable energy. On the other hand, environmental issues seem to have a much higher weight of importance compared to other dimensions. In the second stage of the fuzzy multi-criteria decision-making model developed in the study, different sectors operating in Borsa Istanbul are listed for corporate sustainability performance. According to the results obtained, it was concluded that technology companies are the most successful companies in the context of corporate sustainability. When these results are taken into account, businesses should give priority to the use of renewable energy in order to be included in the sustainability index. The biggest disadvantage of renewable energy investments is that the cost is much higher compared to fossil fuels. On the other hand, the findings of this study show that these investments will provide serious advantages to businesses in the long run. In other words, businesses should pay attention to long-term benefits rather than focusing on short-term costs. Thus, the brand image of the enterprises in the eyes of the investors will develop in a very positive way. This will allow businesses to be more preferred. As a result, it will be very possible for businesses to increase their financial performance in the long run.