Romatoid artrit tanılı hastalarda serum ve tükürük kalprotektin düzeyi ile klinik ve laboratuvar olarak değerlendirilen hastalık aktivite parametreleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Romatoid artrit hastalığının tanısında yol gösterecek yeni biyobelirteçler üzerinde çalışılmakta ve hastalığın erken teşhisi ve tedavisi hedeflenmektedir. Periodontit ve RA'nın benzer patogenetik mekanizmaları gösterilmiştir. Periodontal hastalığı olan RA'lı hastaların hastalık aktiviteleri daha kötü seyretmektedir. Önceki çalışmalar kalprotektinin RA tanısı ve prognozu için değerli bir biyobelirteç olabileceğini göstermektedir. Periodontiti olan hastalarda kalprotektinle hastalık aktivitesi arasındaki ilişki bilinmektedir. Ayrıca kronik periodontiti olan hastalarda tükürük kalprotektin düzeyinin de yüksek olduğu birkaç çalışmada gösterilmiştir. RA tanılı hastalarda tükürükteki kalprotektin düzeyleriyle hastalık aktivitesinin ilişkisini gösteren bir çalışma şu ana dek literatürde bulunmamaktadır. Bu çalışmada amacımız RA tanılı hastalarda serum ve tükürük kalprotektin düzeyleriyle hastalık aktivitesini değerlendirmek, ikincil olarak da bu hastalarda periodontiti değerlendirerek serum ve tükürük kalprotektin düzeylerinin periodontitle ilişkisi olup olmadığını ortaya koymaktır. Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Romatoloji Bilim Dalı polikliniğine başvuran, 2010 ACR/EULAR sınıflandırma kriterlerine göre RA tanısı almış 76 hasta (K/E: 59/17), hasta kontrol grubu olarak 2016 ACR-EULAR sınıflandırma kriterlerine göre Sjögren sendromu tanısı almış 24 hasta (K/E: 24/0) ve sağlıklı kontrol grubu olarak 40 yetişkin (K/E: 25/15) çalışmaya dahil edildi. Olguların demografik, klinik ve laboratuvar verileri hasta takip formuna kaydedildi ve eş zamanlı olarak kalprotektin için serum ve tükürük örneği alındıktan sonra periodontit muayenesi yapıldı. Gruplar arası analizler Student-T testi, Mann-Whitney U testi; hasta ve doktor kökenli ölçekler arası korelasyonlar Spearman korelasyon testiyle değerlendirildi. RA'lı hastalarda serum kalprotektin değeri, yüksek hastalık aktivitesi olan grupta, düşük hastalık aktivitesi olan gruba göre daha yüksek saptandı [YHA ve DHA: 11,5 (0,78-38,23); 8,3 (1,6-24,4) (p:0,02)]. Ortalama serum kalprotektin değerleri RA grubunda diğer iki gruba göre daha yüksek saptandı ve RA grubuyla SS grubu arasında istatistiksel fark saptanırken, RA grubu ile sağlıklı kontrol grubu arasında istatistiksel fark saptanmadı [RA, SS ve SK sırasıyla: 13,6 (9,8); 8,1 (7,5) ve 10,9 (6,02) (p:0,01)]. RA tanılı hastalarda ortanca tükürük kalprotektin düzeyleri, periodontiti olan hastalarda periodontiti olmayanlara göre daha yüksek saptandı [Periodontit evre I ve Periodontit evre II-IV sırasıyla: 27,3 (1,6-40,74); 31,7 (0,64-75,85) (p:0,04)]. Romatoid artrit hasta grubunda serum kalprotektin değerleri sağlıklı ve hasta kontrol grubuna göre yüksek saptanmış ve hastalık aktivitesiyle korele bulunmuştur. Buna karşılık romatoid artritli hastalarda tükürük kalprotektin değerleri sağlıklı ve hasta kontrol grubuna göre düşük saptanmıştır. Romatoid artritli hastalarda periodontal enflamasyon tükürük kalprotektin değerleri ile korele çıkarken, diğer iki grupta böyle bir ilişki saptanmamıştır. Bu çalışma diğer çalışmalara benzer şekilde serum kalprotektin düzeylerinin hastalık aktivite belirteçleriyle pozitif yönde korele olduğunu göstermiştir.

New biomarkers that will guide the diagnosis of rheumatoid arthritis are being studied and early diagnosis and treatment of the disease is aimed. Similar pathogenetic mechanisms of periodontitis and RA have been demonstrated. Disease activities of patients with RA who have periodontal disease tend to be worse. Previous studies suggest that calprotectin may be a valuable biomarker for the diagnosis and prognosis of RA. The relationship between calprotectin and disease activity in patients with periodontitis is known. In addition, several studies have shown that the salivary calprotectin level is high in patients with chronic periodontitis. A study showing the relationship between salivary calprotectin levels and disease activity in patients with RA has not been found in the literature so far. In this study, our aim is to evaluate the disease activity with serum and salivary calprotectin levels in patients with RA, and secondly, to evaluate periodontitis in these patients and to reveal whether serum and salivary calprotectin levels are related to periodontitis. 76 patients diagnosed with RA (Female/Male: 59/17) according to the 2010 ACR/EULAR classification criteria, 24 patients diagnosed with SS (F/M: 24/0) according to the 2016 ACR-EULAR classification criteria as the patient control group, and 40 healthy adults (F/M: 24/0) as healthy control group, who applied to the Medipol University Faculty of Medicine Rheumatology Department outpatient clinic, were included in the study. Demographic, clinical and laboratory data of the cases were recorded in the patient follow-up form, and periodontitis examination was performed after taking serum and saliva samples to measure the calprotectin levels simultaneously. Intergroup analyzes were evaluated with Student-T test and Mann-Whitney U test. The correlations between patient and physician-derived scales were evaluated with the Spearman correlation test. In patients with RA, serum calprotectin value was found to be higher in the group with high disease activity than in the group with low disease activity [HDA and LDA: 11.5 (0.78-38.23); 8.3 (1.6-24.4) (p:0.02)]. Mean serum calprotectin values were found to be higher in the RA group than in the other two groups, and there was a statistical difference between the RA group and the SS group, but no statistical difference was found between the RA group and the healthy control group [RA, SS, and HC, respectively: 13.6 (9.8); 8.1 (7.5) and 10.9 (6.02) (p:0.01)]. Median salivary calprotectin levels in patients with RA were found to be higher in patients with periodontitis than in patients without periodontitis [Periodontitis stage I and Periodontitis stage II-IV, respectively: 27.3 (1.6-40.74); 31.7 (0.64-75.85) (p:0.04)]. Serum calprotectin levels were found to be higher in the rheumatoid arthritis patient group than in the healthy and patient control group, and were correlated with disease activity. On the other hand, salivary calprotectin values in patients with rheumatoid arthritis were found to be lower than those of the healthy and patient control group. While periodontal inflammation was correlated with salivary calprotectin values in patients with rheumatoid arthritis, no such relationship was found in the other two groups. Similar to other studies, this study showed that serum calprotectin levels were positively correlated with disease activity markers.