Diş hekimliği lisans ve doktora öğrencilerinin oral antitrombotik tedavi gören hastalarda bilgi, tutum ve uygulamalarının değerlendirilmesi

Abstract

Giriş: Antitrombotik ilaçlar, arteriyal/venöz trombozun önlenmesinde uzun süreli kullanılmaktadır. Diş hekimine başvuran hastaların cerrahi müdahale planlamalarında, bu ilaçların kesilmesi/düzenlenmesi önemlidir. Çalışmamızda İstanbul Medipol Üniversitesi’ndeki diş hekimliği lisans ve doktora öğrencilerinin antitrombotik/ antikoagülan kullanan hastaların yönetimine ilişkin bilgi düzeyi, tutum ve uygulamalarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel çalışma için gönüllü 4. ve 5. sınıf diş hekimliği ve doktora öğrencilerine üç bölümden oluşan çevrimiçi (Google form) anket uygulanmıştır. Bölüm 1’de öğrencilerin demografik özelliklerine, Bölüm 2’de mesleki deneyimlerine ve Bölüm 3’te bu ilaçları kullanan hastaları yönetmedeki bilgi düzeyleri, tutum ve uygulamalarına yönelik çoktan seçmeli sorulara ulaşılmaktadır. Verilerin istatistiksel analizindeki-kare testi kullanılıp, anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak belirlendi. Bulgular: Çalışmamıza %62,6’sı 4. sınıf, %25,5’i 5. sınıf, %11,9’u doktora öğrencilerinden oluşan toplam 302 öğrenci dahil edildi. 4. sınıfların %54,5’i, 5. sınıfların %70,1’i, doktora öğrencilerinin %77,8’i antitrombotik tedavi gören hastalarla karşılaşmaktadır. Bilgi düzeylerine yönelik sorular değerlendirildiğinde; 5. Sınıf öğrencilerin %59,7’sinin Clopidogrel kullanan hastaya ilacı kesmesini önerdiği, doktora öğrencilerinin %66,7’sinin önermediği belirlendi. 4. sınıf öğrencilerin %54,5’inin Aspirin kullanan hastaya ilacı kesmesini önerdiği, %88,9 oranında doktora öğrencilerinin ise önermediği belirlendi. 5. Sınıf öğrencilerin %28,6’sının iskemik kalp hastalığı olan hastalarda Clopidogrel tedavisinin optimal tedavi süresinin ilaç kaplı stentlerden (Drug –eluting stents) sonra ne kadar sürdüğünü bildiği, %97,2 oranında doktora öğrencilerinin bilmediği belirlendi. Tutum düzeylerine yönelik sorular değerlendirildiğinde; 4.sınıfların %51,9’unun kan tetkikleri istediği, doktora öğrencilerinin ise %80,6’sının istemediği görüldü. Uygulama düzeylerine yönelik sorular değerlendirildiğinde; katılımcıların %60,3’ü hasta tarafından alınan ilaç ne olursa olsun, kan tetkikleri terapötik sınırlar içindeyse dental girişimi gerçekleştireceğini, %49’unun invaziv olmayan girişim gerekirse ilacı kesmeden tedaviye devam edeceğini, %89,7’sinin işlemden önce hastayı konsültasyona yönlendireceğini bildirdi. Sonuç: Klinik pratiğe yeni başlayan diş hekimlerinin hasta yönetimlerinde bilgi çeşitliliği ve hastalara yaklaşım farklılıkları sergilenmektedir. Hekim ve hekim adaylarının yeni nesil ilaçlara dair kanıta dayalı rehberlik sunulmasını, bu konudaki eksik bilgi, tutum ve uygulamalar için eğitici programlar planlanması gerektiğini düşünmekteyiz.

Introduction: Antithrombotic medicines are long term treatments for arterial/venous thrombosis prevention. It’s important to conduct a risk assessment before discontinuing or regulating these drugs for surgical intervention planning. This study aimed to evaluate the knowledge level, attitudes, practices of dentists undergraduate and PhD students at Istanbul Medipol University regarding the management of patients using antithrombotic/ anticoagulant. Material and Method: This cross-sectional study, an online questionnaire consisting of three parts was applied to volunteer 4th,5th grade dentistry and PhD students. In Part 1, demographic characteristics of the students; in Part 2 their professional experience; in Part 3, multiple-choice questions about their knowledge, attitudes and practice were examined in managing patients who taking these medications. Chi-square test was used in statistical analysis, level of significance was determined p<0.05. Results: Total of 302 students, 62.6% 4th, 25.5% 5th, 11.9% PhD were included. 54.5% 4th grade, 70.1% 5th grade, 77.8% PhD encounter patients who take medication. In knowledge level questions, it was determined that 59.7% 5th grade students recommended discontinuing Clopidogrel, while 66.7% graduate students didn’t. 54.5% 4th grade students recommended discontinuing aspirin, while 88.9% PhD didn’t. 28.6% 5th grade students knew how long optimal treatment duration of Clopidogrel in patients with ischemic heart disease lasted after drugeluting stents, and 97.2% graduate students didn’t. In attitude level questions, 51.9% the 4th grade students wanted blood tests, while 80.6% the graduate students didn’t. In attitude questions, 60.3% participants stated that they'll perform intervention if blood tests are within therapeutic limits, regardless of medication, 49% them will continue the treatment without stopping if noninvasive intervention is required, 89.7% them will refer the patient to consultation. Conclusion: Patient management of dentists who have just started clinical practice, there is a diversity of knowledge and differences. We think that evidence-based guidance on new generation drugs should be provided, educational programs should be planned.