Okul öncesi dönemde birincil dil ve konuşma sorunu olan çocuklara uygulanan müdahalelerde ebeveyn ve dil ve konuşma terapistinin rolü

Abstract

Okul öncesi dönemde uygulanan dil ve konuşma terapisi sürecinde dil ve konuşma terapisti (DKT)-ebeveyn-çocuk ilişkisi ve ebeveynlerin terapiye katılımının terapi başarısı üzerinde etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi dönemde dil ve konuşma bozukluğu olan çocuklara uygulanan müdahalelerde, ebeveynlerin ve DKT'lerin rollerine ilişkin görüşlerin incelenmesidir. Çalışmamızda, dil ve konuşma terapistlerine (toplam 95), ebeveynlere (toplam 87) anket uygulanmıştır. DKT'lerin terapilerinde en fazla çocuğun dil-konuşma becerileri, ebeveynlerin çocukları ile olan etkileşimleri ve ebeveynlerin evde çocuklarının dil-konuşma becerileri üzerinde çalışma kapasitelerini değiştirmeye çalıştıkları belirlenmiştir. DKT'ler, ebeveynlerle çalışırken en çok karşılaştığı zorluklar olarak, ebeveynlerin dil konuşma gelişimine dair bilgilerinin sınırlı olması, ebeveynlerin çocuklarına vakit ayırma konusundaki isteksizlikleri ve ebeveyn kaygısının yüksek seviyede olduğunu belirtmiştir. DKT'lerin çoğunlukla çalıştığı çocuk vaka grubunun okul öncesi dönemdeki dil-konuşma bozuklukları olan çocuklar olduğu görülmüş ve çoğunlukla çocuğun ebeveynini de müdahaleye dahil ettiği belirlenmiştir. DKT'lerin öncelikleri, çocuğun dil ve konuşma becerileri ve ebeveynin çocuğu desteklemesi üzerine olmuş, DKT-ebeveyn ilişkisi etkilemeye çalıştıkları alanlar arasında en alt sıralarda yer almıştır. Ebeveyni müdahaleye dahil eden DKT'ler rolünü, aileye danışmanlık, koçluk yapma veya terapi hedefine yönelik faaliyetleri planlama, sadece çocukla çalıştığını ifade eden DKT'ler ise rolünü müdahaleyi doğrudan kendisinin yapması olarak gördüğü düşünülmektedir. Ebeveynler, DKT'den çocuğunun dil konuşma becerisini geliştirmek için neler yapılacağını kendilerine gösterilmesini beklemektedir. Ebeveynlerin çoğunluğunun çocuğun dil-konuşmasını geliştirmesi için her gün destek verdiği, DKT'nin gösterdiği teknikleri kullanabildiği ancak terapi hedeflerini ev ortamında çeşitlendirmede ve günlük hayata adapte etmede zorlandığı görülmüştür.

During the speech and language therapy applied in the preschool period, the speech and language therapist (SLP)-parent-child relationship and parents' participation in therapy have an impact on therapy success. The aim of this study is to examine the views on the roles of parents and SLPs in interventions applied to children with speech and language disorders in the preschool period. In our study, a questionnaire was applied to speech and language therapists (total 95) and parents (total 87). It was determined that in the therapies of SLPs, they mostly try to change the speech-language skills of the child, the interactions of the parents with their children, and the capacity of the parents to work on their children's speech-language skills at home. SLPs stated that the most difficulties they face when working with parents are limited knowledge of parents on speech-language development, unwillingness of parents to spare time for their children, and parental anxiety at a high level. It was observed that the child case group that SLPs mostly worked on were children with speech-language disorders in the preschool period, and it was determined that the child's parents were also included in the intervention. The priorities of the SLPs were on the speech and language skills of the child and the support of the child by the parent, and the SLP-parent relationship was ranked at the bottom among the areas they tried to influence. It is thought that SLPs that involve the parent in the intervention see the role of counseling the family, coaching or planning activities aimed at the goal of therapy, and the SLPs who state that they only work with the child, see their role as doing the intervention directly. Parents expect SLP to be shown what to do to improve their child's language speaking skills. It has been observed that the majority of parents support the child's speech-language development every day, can use the techniques demonstrated by SLP, but have difficulty in diversifying the therapy goals in the home environment and adapting to daily life.