Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ve fiziksel aktivitenin diyabet riskine etkisi

Abstract

Tanımlayıcı ve ilişkisel tarama modeline göre gerçekleştirilen bu araştırma bir otelde çalışmakta olan 301 kişiyle yapıldı. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Finnish Diabetes Risk Score (FINDRISC), Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ II) ve Uluslararası Fiziksel Aktivite kısa form (UFAA-KF) kullanıldı. Veriler tanımlayıcı ve ilişki arayıcı testlerle değerlendirildi. Katılımcıların yaş ortalaması 35,03±8,42, %73,42'si erkek, %54,82' si evli, BKİ değerinin 25'in altı ve bel çevresi ortalaması 88,34±8,70'idi. Katılımcıların FINDRISK puan ortalaması 3,47±3,43 ve %81,06'sı düşük risk grubundaydı. Erkeklerin kadınlara göre, evli olanların bekar olanlara göre, okur yazar olanların ilköğretim mezunu olanlara göre, lise mezunu olanların üniversite üzeri öğretim seviyesine sahip bireylere göre FINDRISK puanları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulundu (p<0,05). Katılımcıların UFAA puanlarına göre %53,2'sinin minimal düzeyde aktif olduğu bulundu. Evlilerin bekarlara göre, gelir düzeyi iyi olanların ise gelir düzeyi orta-kötü olanlara göre, lise mezunu olanların üniversite ve daha yüksek eğitimi olanlara göre UFAA puanları istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksekti. UFAA puanı ile FINDRISK puanı arasında ters yönlü zayıf ilişki (p<0,05, r=-0,136), SYBD puanı ile UFAA puanı arasında aynı yönlü ve zayıf bir ilişki olduğu belirlendi (p<0,05, r=0,160). BKİ, bel ölçüsü, kan basıncı, açlık-tokluk kan glukoz düzeyi ile FINDRISK puanı arasında ilişki olduğu bulundu. Bu çalışmanın sonuçları doğrultusunda; düşük eğitim düzeyi, evli olma, erkek cinsiyet, yüksek BKİ, kan basıncı, açlık-tokluk kan glukozu düzeyinde yükselme gibi diyabet riskini arttıran faktörlere karşı hemşireler tarafından daha sık taramaların yapılması ve uygun hemşirelik girişimlerinin planlanması önerilmektedir. Diyabet riski açısından fiziksel aktivitesi düşük olan bireylerin fiziksel aktivitesini arttıracak uygulamalar planlanmalıdır.

This research, conducted according to descriptive and relational screening model, was conducted with 301 people working in a hotel. Personal information form, Finnish Diabetes Risk Score (FINDRISC), Healthy Lifestyle Behaviors Scale II (HLBS II) and International Physical Activity short form (IPAQ-SF) were used as data collection tools. The data were evaluated using descriptive and correlational tests. The average age of the participants was 35.03 ± 8.42, 73.42% were male, 54.82% were married, their BMI value was less than 25 and the average waist circumference was 88.34 ± 8.70. The FINDRISK mean score of the participants was 3.47 ± 3.43 and 81.06% were in the low risk group. FINDRISK scores were found to be statistically and significantly higher in males than females, married ones compared to single ones, literate ones compared to primary school graduates, and high school graduates compared to individuals with higher education levels (p <0.05). It was found that 53.2% of the participants were minimally active according to their IPAQ scores. IPAQ scores were statistically and significantly higher in married people than singles, those with good income compared to medium-poor ones, and high school graduates than those with university or higher education. It was determined that there was a weak negative correlation between the IPAQ score and the FINDRISK score (p <0.05, r = -0.136), and there was a similar and weak relationship between the HLBS score and the IPAQ score (p <0.05, r = 0.160). A correlation was found between BMI, waist size, blood pressure, fasting-postprandial blood glucose level and FINDRISK score. In line with the results of this study; by considering the factors that increase the risk of diabetes, such as low education level, being married, male gender, high BMI, blood pressure, and increased levels of fasting and postprandial blood glucose, more frequent screening done by nurses and planning of appropriate nursing interventions are recommended. In terms of diabetes risk, practices to increase the physical activity of individuals with low physical activity should be planned.