Yutmada oral motor değerlendirme ölçeği'nin Türkçe'ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirliği: Pilot çalışma

Abstract

Pediatrik popülasyonda hem gelişimsel gecikmesi olanlarda hem de tipik gelişim gösterenlerde beslenme ve yutma bozukluğu görülebilir. Yutma bozukluğu yaşamı tehdit eden sorunlara neden olabilir. Bu nedenle yutma fonksiyonunu klinik ortamda pratik bir şekilde değerlendirip gerekli yönlendirmeleri yapmak önemlidir. SOMA klinik değerlendirmede geçerli bir ölçektir. Ülkemizde beslenme esnasında yutmanın klinik değerlendirmesinde kullanılacak bir ölçeğe ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla SOMA'nın Türkçe'ye uyarlaması yapılmış, geçerlilik-güvenilirliği incelenmiştir. Türkçe'ye uyarlama çeviri-geri çeviri yöntemi ile yapılmış, beş dil ve konuşma terapistinin cevaplarına göre Kapsam Geçerlik İndeksi hesaplanmıştır (KGİ>0,80). Uyarlaması yapılıp "Yutmada Oral Motor Değerlendirme Ölçeği" adını alan ölçek serebral palsi, down sendromu, gelişim geriliği tanılı ve normal gelişim gösteren 50 çocuğa uygulanmıştır. Geçerliliğin incelemesinde; madde güçlük ve ayırt edicilik indeksleri hesaplanmış, madde çıkarmaya gerek olmadığı belirlenmiştir. Ölçüt geçerliliği için küme analizi yöntemi ve eşdeğer ölçüt olarak Karaduman Çiğneme Performans Skalası uygulanmış, Spearman korelasyon katsayısı hesaplanmıştır (r=0,989, p=0,000). Güvenilirlik için; test/tekrar test yöntemine göre aynı değerlendirmeci iki kez değerlendirme yapmış uyum yüzdesi ve kappa katsayısı hesaplanmıştır (uyum yüzdesi>%75, Kappa>0,61), gözlemciler arası güvenirlik yöntemine göre başka bir dil ve konuşma terapisti değerlendirme yapmıştır (uyum yüzdesi>0,63, Kappa katsayısı %79'unda 0,63'ün üzerindedir). İç tutarlılık katsayısı KR-20 değeri ile hesaplanmış ve 0.803-0.913 aralığında bulunmuştur. ROC analizine göre testin toplam skorunun duyarlılık (%88), özgüllük (%90), PPD (%84) ve NPD (%93) oranlarının yeterli, bununla birlikte alt kategorilerden bazılarının duyarlılık oranlarının düşük olduğu görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma YOMDÖ'nün geçerlilik-güvenilirliğinin değerlendirilmesi için pilot bir çalışmadır.

In the pediatric population, with both developmental delay and typical development may have malnutrition and swallowing disorders. Swallowing disorders can cause life-threatening problems. Therefore, it is important to evaluate the swallowing function in the clinical setting in a practical way and to make necessary referrals. SOMA is an suitable tool for clinical evaluation. In our country, an assessment tool is needed to be used in the clinical evaluation of swallowing during feeding. For this purpose, SOMA was adapted to Turkish and its validity and reliability were examined. Adaptation to Turkish was done by translation-back translation method and Content Validity Index was calculated according to the answers of five speech and language therapist (CVI>0,80). The assessment tool, which was adapted and named as "Yutmada Oral Motor Değerlendirme Ölçeği", was applied to 50 children with cerebral palsy, down syndrome, developmental delay and normal development. For validity; item difficulty and discrimination indexes were calculated, it was determined that there is no need to remove items. For criterion validity, cluster analysis method and equivalent criterion Karaduman Chewing Performance Test were applied and Spearman correlation coefficient was examined (r=0,989, p<0,000). For reliability; according to the test/retest method, the same examiner made two evaluations, compliance percentage and the kappa coefficient was calculated (compliance percentage>75%, K>0.61), according to the interrater reliability method, another speech and language therapist applied the tool (compliance percentage>0.63, K>0.63 in 79%). The internal consistency coefficient of the YOMDÖ was calculated with the KR-20 value and was found to be in the range of 0.803-0.913. According to the ROC analysis sensitivity (88%), specificity (90%), PPD (%84) and NPD (%93) of the total score of the YOMDÖ were sufficient, but some of the subcategories had low sensitivity results. In conclusion, this study as a pilot study for validity and reliability study of YOMDÖ.