Seftriakson etken maddesini içeren pediyatrik reçetelerdeki ilaç etkileşimleri

Abstract

Antibiyotik kullanımı son yıllarda artmış ve WHO ile SB bu konuda ciddi eylem planlarını hayata geçirmiştir. Çalışmamızda seftriakson etken maddesi reçetelenmiş pediatrik hastalarda ilaç etkileşimlerinin tespiti amaçlanmıştır. Bunun için 2019 yılı ocak ayında ülkemizdeki en fazla antibiyotik reçetelenen illerinden birinin bir eczanesindeki seftriakson reçeteleri retrospektif kesitsel olarak incelenmiştir. İstatistik analizler için SPSS 26 paket programı kullanılmış ve p<0,05 değeri anlamlı olarak kabul edilmiştir. Ülkemizdeki pediyatrik aşılama takvimleri dikkate alınarak seftriaksonun reçetelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Seftriaksonla beraber en fazla reçetelenen ilk 5 ilaç: metilprednisolon, salbutamol, ibuprofen, klorfeniramin, klaritromisin olarak saptanmış olup yarıdan fazla şekilde (%55,3) reçetelenmiştir. Seftriakson reçetesinde bulunan diğer ilaçlar arasında birçok etkileşim saptanmıştır. Etkileşimin yaş ile pozitif anlamlı ilişkili olduğu saptanmıştır. Bir başka ifade ile 0 aydan 120 aya doğru artan yaş ile etkileşimin de arttığı saptanmıştır. Seftriakson reçetesindeki diğer ilaçların kişi başı ciddi etkileşim ortalamasının 0,42; izlenmesi gerekli etkileşimin 1,12; minör etkileşimin ise 0,45 olduğu saptanmıştır. Bu çalışmayla eczacıların, çalışmamızda belirttiğimiz ilkeler doğrultusunda özellikle polifarmasisi olan reçetelere ekstra mesai ayırmaları gerektiği düşünülmektedir. Seftriaksonun ile ilgili birçok ilaç kullanım hatası risk faktörlerinin olduğu saptanmıştır. Elektronik etkileşim programlarının klinik literatürün gerisinde kaldığı ve yeterli olmadığı anlaşılmıştır. Reçetelerin eczacı-klinik eczacı profesyonelleri tarafından güncel literatür doğrultusunda incelenerek ilaç etkileşimleri ve diğer ilaç kullanım hatalarına karşı reçeteleyen hekimler, diğer yardımcı sağlık çalışanları ve hasta-hasta yakınları bilgilendirilerek uyarılmalıdır.

Antibiotic administration has increased recently and WHO and Ministry of health organized serious action plans. We aimed to evaluate drug interaction of ceftriaxon with other drugs in pediatric patient prescriptions. Therefore; ceftriaxon prescriptions of a pharmacy in January 2019 of one of the mostly antibiotic prescribed city was evaluated retrospectively, cross-sectionally. SPSS 26 packet programme was used for statistical analysis and p<0.05 was accepted as statistically significant. It is thought that ceftriaxon has to be prescribed if it is needed when we take into consideration the vaccination calendar of our country. The mostly prescribed drugs together with ceftriaxon were; methylprednisolon, salbutamol, ibuprophen, chlorphenyramine, clarithromycin (55.3%). Many types of drug interaction have been found between drugs that are prescribed together with ceftriaxon. The interaction was found to be significant positively with age. In other words; it is found that the interaction increases from month 0 towards month 120. It is found that the mean serious interaction per person is 0.42, the interaction must be followed up is 1.12, minor interaction is 0.45. It is thought that pharmacists should spend extra effort on prescriptions that include polypharmacy. It is found that there are many administration errors of ceftriaxon as risk factors. It is seen that electronical programmes are far behind clinical literature and are not enough. The prescriptions should be evaluated by clinical pharmacists according to update literature in the terms of drug interaction and administration errors and the physicians should be informed.