Türkiye ile OECD ülkelerinin seçilmiş sağlık göstergeleri ile analizi

Abstract

Ülkelerin sağlık sistemleri ve özellikleri, sağlığı etkileyen en önemli faktörler olarak bilinmektedir. Sağlık göstergeleri, sağlık durumunu ve sağlık sistemi performansının ölçülmesi ve ülkeler arasında sağlık durumu ve sağlık performansları hakkında karşılaştırma yapılmasıdır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 2003'de başlayan sağlıkta dönüşüm programıyla meydana gelen değişimleri OECD ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu nedenle, SDP'nin başladığı 2003 yılı ve 2017 yılı için seçilmiş sağlık göstergeleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada 2003 ve 2017 yıllarında bebek ölüm hızı, 1000 kişiye düşen yatak sayısı, 1000 kişiye düşen doktor sayısı, 1000 kişiye düşen hemşire sayısı göstergelerinde Türkiye OECD ülke ortalamasının altında kalmıştır. Değişimi çok değişkenli olarak değerlendirebilmek için çok boyutlu ölçekleme analizi yapılmıştır. 2003 ve 2017 yılı model verileri %92,375 & %92,881 oranında açıklamaktadır. Çok boyutlu ölçekleme analizinde 2003 yılında Türkiye (2,5328)'nin en benzer olduğu ülke Meksika (2,467)'dır. En farklı ülke ABD (-1,5518)'dir. 2017 yılında 25 OECD ülkesi ile yapılan analize göre en farklı ülkeler Türkiye (2,2651) ve Meksika (2,4174)'dır. Sağlık hizmet sunumu konusunda Türkiye, OECD ülkeleri ortalamalarına göre hemşire sayısı 1.9 iken ortalama 8.9'dur, hastane yatak sayısı 2.8 iken ortalama 4.6'dır, doktor sayısı 1.8 iken ortalama 3.3'dür. 2003 yılında %29 iken 2017 yılında %10'lara kadar düşmüştür. Son yıllarda sağlıktaki gelişmeler sonucunda bebek ölüm hızında ciddi oranda iyileşme gösterilmiş bu durum ise Türkiye için umut verici olarak düşünülmektedir. Sonuç olarak Türkiye'nin sağlık düzeyini, gelişmiş ülkeler seviyesine ulaştırmak için sağlıkta yapılan reformların devam etmesi gerekmektedir.

Health systems of countries and their characteristics are known as the most important factors affecting health. Health indicators include measuring health status and health system performance and comparing health status and health performances across countries. The aim of this study is to examine the changes occurring in Turkey with the Health transformation program started in 2003, in comparison with OECD countries. Therefore, the year 2003 when the HTP started and 2017 displaying the latest update of the data were compared in terms of fifteen health indicators. According to the study, Turkey remained below the OECD average in 2003 and 2017 in the indicators of the infant mortality rate, the number of beds per 1000 people, number of doctors per 1,000 people, the number of nurses per 1000 people. Multidimensional scaling analysis was performed to evaluate the variables as multivariable. The model data for 2003 and 2017 reveal 92.375% & 92.881% of the data. In the multidimensional scaling analysis in 2003, Mexico(2,467) is the country which Turkey(2,5328) is most similar to in numbers. The most difference turns out to be with USA (-1,5518). According to the analysis conducted in 2017 among 25 OECD countries the most different countries are Turkey (2,2651) and Mexico (2,4174). In health service delivery, based on the average number of the OECD countries the number of nurses in Turkey is 1.9 while the average is 8.9, the number of hospital beds is 2.8 while the average is 4.6, the number of doctors is 1.8 while the average is 3.3. The infant mortality rate of our country was observed to be significantly at a high level. While it was 29% in 2003 it decreased to 10% in 2017. In recent years, as a result of the improvements in health, a significant improvement in the infant mortality rate has been shown which is promising for our health condition. Consequently, in order to improve the level of health indicators in Turkey, by increasing the number of health professionals such as nurses, doctors and midwives the foundation of a strong health system should be established.