Bursa'da özel ve devlete bağlı okullardaki 3-5 yaş grubu çocuklarda obezite sıklığı ve risk faktörlerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, 3-5 yaş grubu çocuklarda obezite sıklığını ve risk faktörlerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya, Aralık 2017-Mayıs 2018 tarihleri arasında Bursa ili Nilüfer, Osmangazi ve Yıldırım İlçelerindeki anaokullarında bulunan 538 çocuk ve aileleri alınmıştır. Anne ve ailelere ilişkin sosyodemografik özellikler, annelerin gebelik ve çocukların bebeklik dönemlerine ilişkin bilgiler, çocukların mevcut beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite ve uyku düzenleri ile antropometrik ölçümleri anket formu ile elde edilmiştir. Çocukların antropometrik ölçümleri, Türk çocukları için geliştirilen persentil eğrileri kullanılarak değerlendirilmiştir. İki günlük besin tüketim kayıtları, BeBiS programı ile analiz edilmiş, elde edilen değerler Türkiye Besin ve Beslenme Rehberi ile karşılaştırılmıştır. İstatistiksel analizlerde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Yaş ortalaması 4,7±0,7 yıl, %52,9'u kız ve %65,6'sı devlet okulunda olan çocukların ortalama vücut ağırlığı 19,6±3,5 kg, boy uzunluğu 109,7±6,6 cm ve BKİ 16,3±2,3 kg/m2'dir. Obezite oranı tüm grupta %26,9, devlet ve özel okullarda sırasıyla: %23,3 ve %34,1 bulunmuştur. Dört-5 yaş grubundaki obez çocukların obez olmayanlara göre günlük enerji, protein, kolesterol, A, C, E vitaminleri, riboflavin, folik asit, demir, çinko ve kalsiyum alımları daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Özel okulda olma, annenin gebelik öncesi ve sonrası BKİ, babanın BKİ, gebelikte kafein alımı, doğum ağırlığı, kahvaltı, öğle yemeği ve uyku süresinin kısa olması, hafta sonu ekran süresinin > 2 saat/gün olmasının obezite riskini artırabileceği saptanmıştır. Obezitenin önlenebilmesi için benzer ve kapsamlı çalışmalarla risk faktörlerinin tanımlanması, ailelerin, okul yöneticilerinin bilinçlendirilmesi, bölgesel eylem planlarının yapılması ve sağlık profesyonellerinin çocukları yakından izlemeleri gerektiği düşünülmektedir.

The objective of this study was to evaluate the prevalence and risk factors of obesity in children aged 3-5 years. The study included 538 children and their families in the preschools of Nilüfer, Osmangazi and Yıldırım districts in Bursa between December 2017 and May 2018. Sociodemographic characteristics of mothers and families, information about the pregnancy of the mothers and the infancy of the children, children's current eating habits, physical activity, sleep patterns and anthropometric measurements were obtained through a questionnaire. Anthropometric measurements of children were evaluated using percentile curves developed specifically for Turkish children. The two-day dietary records were analysed using BeBiS program and the values obtained were compared to Nutrition Guide for Turkey. SPSS 22.0 package program was used for statistical analysis. The average body weight of children, 52,9% of which are girls and 65,6% of which are in public schools, was identified as 19,6±3,5 kg. The average age, height and BMI was 4,7±0,7 years, 109,7±6,6 cm and 16,3±2,3 kg/m2, respectively. The prevalence of obesity was 26,9% in the group and 23,3% in state and 34,1% in private schools. Obese children in the 4-5 age group had higher daily energy, protein, cholesterol, vitamins A, C, E, riboflavin, folic acid, iron, zinc and calcium intake compared to non-obese ones (p<0,05). The following were found to be a risk factors of obesity: being in private school, pre-pregnancy BMI as well as post-pregnancy, father's BMI, caffeine intake during pregnancy, birth weight, short time of breakfast, lunch and sleeping time, more than 2 hours per day spent facing the screen during the weekend. In order to prevent obesity, it is thought that similar and comprehensive studies should be conducted to identify risk factors, awareness should be raised among families and school administrators, regional action plans should be made, and healthcare professionals should monitor children closely.