İlk yerli iktisatçı Mehmet Şerif Efendi’nin iktisadi görüşleri

Abstract

Modern iktisat düşüncesi 1830’lu yıllardan beri Osmanlı devletinde görülmeye başlamış ve bu düşünceyi dillendiren aydınlar zamanla ortaya çıkmıştır. Ülkede bu görüşü ilk dillen-diren kişiler ülkede ikamet eden yabancı vatandaşlar olmuş, sonra ise ülkede yaşayan Ermeniler başta olmak üzere gayri-müslim vatandaşlar tarafından bu düşünce benimsenip görüş-leri dillendirilmiştir. Ülkede yaşayan Müslümanlar arasında ik-tisadi konular hakkında fikir öne süren ilk iktisatçı ise Mehmet Şerif Efendi’dir. Şerif Efendi, tercüme odasında çalışmış ve Takvim-i Vekayi gazetesinin mütercimi olarak çalışmıştır. Tak-vimi Vekayi’de iktisadi yazılar yazmasına karşın bu gazetedeki yazıların imzasız çıkması nedeniyle gazetede yayımlanan yazı-ları tespit edilememiştir. Şerif Efendi’nin 1861 senesinde Ter-cüman-ı Ahval ve 1863 senesinde Mecmua-ı Fünun’da yazıları çıkmış, kredi sistemi, bankacılık ve ekonomi ilmi hakkında okurlarını bilgilendirmiştir. Ayrıca dönemin önemli tartışması olan kalkınma tartışmalarında katılmış, devletin kalkınması için sanayileşmenin önemli olduğunu vurgulamıştır. Devletin ikti-sadi olarak gerilemesinin nedeni olarak ülkede çalışma teşviki-nin yetersiz olduğuna bağlamış, halkın özel girişim faaliyetle-rinde say u amel etmesini istemiştir.

Modern economics began to be seen in the Ottoman state since the 1830s, and the intellectuals who expressed this thought emerged in time In the country, the people who first said this opinion were foreign citizens who reside in the co-untry, then the non-Muslim citizens, especially Armenians li-ving in the country, adopted this thought and expressed their views. Mehmet Şerif Efendi was the first economist to put forward ideas about economic issues among the Muslims living in the country. Şerif Efendi worked in the translation room and worked as a translator for the Taqwim-i Waqayi newspaper. Despite economic writing in the calendar Waqayi, the articles published in the newspaper were not found due to the unsig-ned entries of these newspapers. Şerif Efendi's writings were published in 1861 by Tarjuman-i Ahwal and in 1863 by MAj-mua-i Funun, and he informed his readers about the credit sys-tem, banking and economics. He also participated in the deve-lopment debates, which were important controversies of the pe-riod, and emphasized the importance of industrialization for the development of the state. The fact that the incentive to work in the country as the reason for the economic decline of the state is insufficient, demands that the people should act in private enterprise activities.