Gereksiz ilaç kullanımı ve ilaç suistimalinin önlenmesinde klinik eczacının rolü

Abstract

Bu çalışma kesitsel retrospektif gözlemsel farmakoepidemiyolojik ve farmakoekonomik ve ağırlıklı multidisipliner çok katmanlı ulusal bir araştırmadır. İlacın suistimali/ hatalı kullanımı ve bunlara etki eden parametreler analiz edilmiştir. İki grup hastanın (nsuistimal =199; ndiğer =581) bazısı 6 senelik bütün reçeteleri klinik ve farkmakoepidemiyolojik açıdan; Türkiye geneli suistimale konu olan ilaç gruplarının satışı ve bu ilaçların 2020 yılı İLAYS imhaları farmakoekonomik açılardan bütün detayları ile incelenmiştir. Polifarmasi, Drug burden, Charlson komorbidite indeksleri hesaplandı. Çalışmanın kapsamı Covid-19 nedeniyle genişletilmiştir. E-reçete sisteminden önce kontrolü zorunlu ilaç alan rastgele seçilmiş bir hastanın (n=581) bu ilacı e-reçete sisteminden sonra da alması durumu: hastanın erkek cinsiyeti olması %82 (OR=1,824; %95CI=1,11-3,0); aynı ilçede ikamet etme %254 (OR=3,54; %95CI=2,05-6,12); aynı eczaneye gitme %351 (OR=4,5; %95CI=2,45-8,28); aynı doktora gitme %116 (OR=2,16; %95CI=1,13-4,12) arttırmıştır. Grupların birleştirilmesi lojistik regresyon modeline göre kişinin diğer grup değil suistimal yaptığı bilinen grupta olma durumu ise: erkek cinsiyeti olma %222 (OR=3,32; %95CI= 1,06-10,39); ilaçlarını aldığı farklı eczane sayısının 1 birim adet artması %60 (OR=1,6; %95CI=1,31-1,96); sigara kullanma durumu %882 (OR=9,82; %95CI= 3,46- 27,89) oranında arttırmaktadır. Sigara kullanımı ve cinsiyetin katılarak yapıldığı cox survival modelinde yaşa göre mortalite meydana gelmesinde reçete, farklı eczane, farklı doktor, farklı sağlık kurumu sayılarının anlamlı şekilde etkili olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak ülkemizde öncelikle clonazepam, alprazolam, metilfenidat, pregabalin, gabapentin ve ketiapin ilaçlarının suistimalinin pandemisi kriz halini almış olduğundan sağlık profesyonellerinin çalışmamızda oluşturduğumuz karar verme algoritmalarından faydalanması gerektiği düşünülmektedir.

This thesis is a cross-sectional retrospective observational pharmacoepidemiological and pharmacoeconomic and weighted multidisciplinary multi-layered national study. Abuse/misuse of the drug and the parameters affecting them were analyzed. Prescription histories of two groups of patients (n suistimal =199; n diğer =581) from all perspectives for 6 years, clinical and pharmacoepidemiologic aspects; The sale of medicine groups that may be subject to abuse throughout Turkey is the pharmacoeconomic aspect of the 2020 ILAYS disposal of these drugs, and all these have been examined in detail in our study. Polypharmacy, DBI, MRCI, Charlson indexes were calculated. The scope of our thesis has been expanded due to Covid-19. In someone who use medication before the e-prescription system: male gender of the patient 82% (OR=1.824; 95%CI=1.11-3.0); residence in the same district 254% (OR=3.54; 95%CI=2.05-6.12); visiting the same pharmacy 351% (OR=4.5; 95%CI=2.45-8.28); visiting same physician %116 (OR=2,16; %95CI=1,13-4,12); increases using the same medicine in the e-prescription. According to the logistic regression model in which the groups were combined, being in the known abuse group and not in the other group: male gender increases by 222% (OR=3.32; 95%CI= 1.06-10.39); 1 unit increase in the number of different pharmacies increases by 60% (OR=1.6%; 95%CI=1.31-1.96); smoking status increases by 882% (OR=9.82; 95%CI= 3.46- 27.89). The number of prescriptions, the number of different pharmacies, the number of different physicians, and the number of different health institutions were significantly effective in the occurrence of mortality according to age in the Cox-survival model, in which smoking, and gender were included. As a result, it is thought that health professionals should benefit from the decision-making algorithms that we have created in our study, since the pandemic of abuse of clonazepam, alprazolam, methylphenidate, pregabalin, gabapentin and quetiapine drugs has become a crisis in our country.