Türkiye'de yabancıların saglık hizmetlerine erisimi üzerine kapsamlı bir çalısma: Kısıtlar ve fırsatların araştırılması

Abstract

Bu araştırma, Türkiye’de bulunuş nedenleri üzerinden grupladığı yabancıların sağlık hizmetlerine erişim süreçlerini incelemiştir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Türkiye’ye yönelen yabancıların sayısında ciddi bir artış olduğunu ortaya koymaktadır. Ülkede bulunan yabancılar oldukça heterojen bir yapı arz etmektedirler ve sağlık hizmetlerine erişim Türkiye’de bulundukları süre içinde en temel ihtiyaçlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’deki yabancıların sağlık hizmetlerine erişimleri konusuna, çok az sayıda araştırma, yabancıların yasal statüleri (düzenli/düzensiz olmaları) ve/veya sağlık sigortaları çerçevesinde çok dar bir bakış açısı ile değinmektedir. Sağlık Bakanlığı’nın 2011 yılında oluşturduğu ‘uluslararası hasta’ kavramsallaştırması karmaşa sebep olmakta, sağlık turizmi için Türkiye’de bulunan sağlık turistlerini ve ülkede tatillerini geçirirken tedavi olan turistleri kapsamaktadır. Bu tanımın dışında kalan yabancı uyruklu hastalar takip edilmemekte, bu hastaların sağlık hizmetlerine erişim süreçleri hakkında bilgi toplanmamaktadır. Türkiye’deki yabancıları, Türkiye’de bulunuş nedenleri ve göç süreçlerinin üzerinden altı başlık altında (öğrenciler, emekliler, gelin ve damatlar, düzenli çalışanlar, düzensiz göçmenler ve sığınmacılar) toplayan bu keşfedici araştırmanın kapsamı, oldukça heterojen bir yapı arz eden Türkiye’deki yabancıların sağlık hizmetlerine erişim süreçlerinde tabi oldukları farklı yasal prosedürlerin bütüncül bir şekilde araştırılarak ortaya konmasını, bu süreçlerde karşılaştıkları ana problemlerin belirlenmesini, Türkiye’de var olan ‘uluslararası hasta’ kavramsallaştırmasının tartışılmasını, sağlık sisteminin yabancılarla ilgili kültürel anlayış ve kodlarını ortaya çıkarılmasını ve bütün bunların sonucunda yabancılara sağlık hizmeti sunumunda kısıtların ve fırsatların tartışılmasını içermektedir. Araştırma nitel yöntemlerden faydalanmış, veriler 149 yetişkin birey ile yaklaşık 1,5 saat süren yüz yüze yapılacak derinlemesine görüşmelerden elde edilmiştir. Kartopu örnekleme tekniği ile seçilen katılımcılardan, Türkiye’de bulunan yabancı grupları ve bu yabancı gruplara sağlık hizmeti sağlayanları temsil edecek şekilde amaçlı örneklem oluşturulmuştur. Ayrıca Sağlık Bakanlığı’nda ilgili uzmanlarla görüşmeler yapılmıştır. Toplanan veriler MAXQDA nitel veri analizi programı ile kodlanarak analiz edilmiştir.

This study categorized foreigners according to their reasons of stay in Turkey and examined their access to health services in the country. Recent studies reveal that there is a serious increase in the number of foreign visitors / migrants in Turkey. The foreigners’ community in the country is highly heterogeneous and their access to health services is one of their basic needs during their stay. Yet, foreigners’ access to health services in Turkey is an underresearched issue. Except a few studies, which examine it within a very narrow framework such as foreigners’/migrants’ legal statuses in the country (whether they are regular or irregular) or their social insurances, studies have not focused on this issue. In addition, Ministry of Health’s “international patient” conceptualization, which was introduced in 2011, is confusing as it seems to include only medical tourists and tourists, who need treatment during their stay in the country. Foreign patients who are not covered by this definition are not monitored and information about their access to health services is not collected. The scope of this exploratory research, which categorizes foreigners /migrants into six groups according to the reasons of their stay in the country (students, retirees, brides and grooms, regular workers, irregular migrants and asylum seekers), includes the examination of foreigners’ access to health services in the country. The study examined different legal procedures that apply to the foreign patients; revealed the main problems they face during their access to health services, discussed the concept of 'international patient' in Turkey and tried to understand the cultural codes about foreigners in the health system. As a result of all of these discussions, it aimed to present a thorough discussion on the constraints and opportunities in the provision of health care services to foreigners in Turkey. The research employed qualitative research methods, the data were collected through 1,5 hour face-to-face in-depth interviews with 149 participants. The participants were selected via snowball sampling procedure, which enabled the study to build a purposive sample to represent the foreign/migrant groups and health service providers to these groups in the country. In addition, interviews with relevant experts within the Ministry of Health were conducted. The data were analyzed by the MAXQDA qualitative data analysis software.