“Şeytan tüyü”: Düzensiz bir göçmenin Almanya’da hayatta kalma stratejiler

Abstract

Türk edebiyatında Almanya’ya göçü konu edinen pek çok önemli yazın bulunmaktadır. Bunlar içerisinde Haldun Taner’in “Şeytan Tüyü” hikâyesi düzensiz bir göçmenin Almanya’daki gündelik mücadelesini ironik ve mizahi bir üslupla ele almaktadır. Bu çalışmada “Şeytan Tüyü” hikâyesinin kahramanı düzensiz göçmen Ökkeş’in toplumdaki iktidar ilişkilerine karşı hangi şekillerde direndiği analiz edilmiştir. Göçmen bireyin hayatta kalma stratejileri Scott’ın gündelik direniş biçimleri ve de Certeau’nun taktik kavramı çerçevesinde ortaya konulmaktadır. Hikâyedeki söylemler analiz edilirken yazarın diğer yazılarından, hikâyeyle ilgili basındaki haberlerden, yazarla yapılan bir söyleşiden ve yazarın hayatını konu alan belgesel ve biyografilerden yararlanılmıştır. Göçmenlerin iktidar yapıları karşısında zafer kazanmasına olanak sağlayan taktikler; göstermelik itaat, boşluklardan yararlanma, kurnazlık, anonimlik ve kılık değiştirme olarak karşımıza çıkmaktadır. Hikâyenin merkezinde yer alan direniş biçimi göçmen bireyin anonimlik politikasıdır. Sıradan birey bu taktikler sayesinde riskten uzak bir şekilde ev sahibi ülkede yaşamını sürdürmekte ve kendisine dayatılan iktidarı el altından yıkmaktadır.

There are many important literary writings in Turkish literature dealing with immigration to Germany. Among these, Haldun Taner's "Devil's Feather" story deals with the daily struggle of an irregular immigrant in Germany in an ironic and humorous manner. In this study, the ways in which the irregular immigrant Ökkeş, the hero of the story "Devil's Feather" who resists against the power relations in society, is analyzed. The survival strategies of the immigrant have been put forward within the framework of Scott's "everyday forms of resistance" and de Certeau's "tactic" concepts. While analyzing the discourses in the story, other writings of the author, news in the press about the story, an interview with the author, and documentaries and biographies about the author's life are used. The tactics that enable immigrants to triumph over power structures are false compliance, making use of loopholes, cunning, anonymity and disguise. The form of resistance at the center of the story is the anonymity politics of the immigrant. Thanks to these tactics, the ordinary individual lives in the host country without any risk and undermines the power imposed on him.