Çalışma hayatında mobbing: Nedenleri, bileşenleri ve ülkemizdeki hukuki durumu

Abstract

İş yaşamı koşulları sürekli ve hızlı bir biçimde değişmekte; ekonomik, demografik ve sosyal değişikliklerle işyerlerinde rekabet artmaktadır. Bireyin, iş ortamında içinde bulunduğu ilişkiler zorlaşarak yeni güvenlik ve sağlık riskleri doğmaktadır. Mobbing (psikolojik yıldırma), iş yaşamında çok sık karşılaşılan ancak, çeşitli nedenlerle gündeme getirilemeyen bir sorundur. Tanım olarak mobbing; bir işyerinde çalışanların veya işverenin başka kişi veya kişileri rahatsız edici, ahlak dışı ve sistematik söz ve davranışlarla taciz ettikleri; kısaca başkalarına karşı psikolojik şiddet uyguladıkları bir süreçtir. Haksız suçlamalar, ima, kinaye, dedikodularla itibarı sarsma, küçük düşürme, taciz, duygusal istismar ve taciz uygulayarak işinden uzaklaştırmaya bezdirmeye iten kötü niyetli davranış modelidir. Literatürde yeni bir kavram olmasına rağmen, ilk çalışma yaşamının varlığından beri süregelen bir işyeri hastalığıdır. Psikolojik yıldırmanın yoğun ve yıkıcı etkileri, mobbing mağdurlarında duygusal, fiziksel ve ekonomik düzeyde zararlara yol açar. Gelişmiş ülkelerin aksine ülkemizde, mobbing olaylarına, gerek bu konuyla ilgilenmesi gereken akademik çevreler, gerekse işçi ve meslek örgütleri konuya yeterli düzeyde ilgi göstermemektedir. Bu derlemede mobbing; tarihçesi, nedenleri, bileşenleri, hukuki niteliği ve önleme yollarıyla birlikte ele alınacaktır.

The conditions of working life are changing fast and continuously and workplace competition increases depending on economic, demographic and social changes. The interactions of the subject in the workplace become difficult and lead to newly occurring safety and health risks arise. Mobbing (psychological intimidation) is not currently discussed due to several reasons although it is a very common issue in working life. The definition of mobbing involves a process in which employee or the employer harasses the other person or persons by disturbing and immoral speech or behaviors systematically in a manner of psychological violence. Mobbing is a malevolent behavior model in order to create job unsatisfaction and leaving the workplace by unfair blame, implication, sarcasm, discrediting reputation by committing malicious gossip, humiliation, emotional exploitation and harassment. Mobbing is a workplace complication since establishment of the oldest working environment even though it is newly introduced concept in the literature. The intense and destructive effects of the psychological intimidation lead to emotional, physical and economic damages in the mobbing victims. Contrarily to the developed countries, both academic environment and either labor and occupational organizations are not interested in this issue efficiently. This review will evaluate mobbing in details such as history, causes, components, judicial characteristics and methods for prevention.