Sağlık hukuku açısından palyatif bakım

Abstract

Tıp bilimi eskiden vahim sayılan pek çok hastalıkla bugün uzun yıllar yaşamayı mümkün kılmaktadır. Diğer yandan gelişen dünya insan sağlığının her geçen gün daha fazla kirleticiden etkilenmesine sebep olmaktadır. Kronik hastalıklarla uzun bir yaşam sürmeye aday olan modern insanın yaşam kalitesine, kimi zaman, yaşam süresine gösterilen önem gösterilmemektedir. Hastalığın etkisi ağırlaştıkça hasta, yakınındakilerin bakım ve desteğine ihtiyaç duymaktadır. Aile yapılarının küçülmesi ve hane içindeki çalışan nüfusun artması bu desteğe erişimi zorlaştırmaktadır. Bakım verenin üzerinde biriken bakım yükü bakım verenin de desteğe ihtiyaç duymasına yol açmaktadır. Bu destek yalnızca tıbbi değil aynı zamanda psikolojik, sosyal, manevi ve maddi açıdan da olabilir. Tüm bu özellik ve bileşenler palyatif bakım denilen bütüncül bir yaklaşımın içerisinde yer almaktadır. Çalışmamızda öncelikle bütüncül bir yaklaşımla palyatif bakımın çerçevesi çizilmiştir. Daha sonra palyatif bakımın sağlık hakkıyla ve dolayısıyla insan haklarının bütüncül yapısıyla ilişkisi; palyatif bakımın olmadığı bir sağlık sisteminin insan onuruyla bağdaşmayacak sonuçlar doğuracağı ortaya konmuştur. Son olarak palyatif bakımda özellikle yaşamın son döneminde hukuken tartışmalı gördüğümüz veya hukuki yaklaşımın geliştirilmesi gerektiğini düşündüğümüz bazı konu başlıkları özel olarak incelenmiş ve yaşam sonuna dair hukuki ve etik açıdan tartışmalı bu konular bir arada incelenmiştir. Çalışmamızın en temel amacı palyatif bakımın insan haklarıyla sıkı ilişkisini ortaya koymak ve bağlam içerisindeki bazı konulardaki hukuki belirsizlik perdesini biraz olsun aralamaktır.

Medical science makes it possible to live for many years today with many diseases that were considered serious in the past. On the other hand, the developing world causes human health to be affected by more and more pollutants every day. The quality of life of modern people, who are candidates for living a long life with chronic diseases, is sometimes not given the same importance given to life span. As the effect of the disease gets worse, the patient needs the care and support of his relatives. The shrinking family structures and the increase in the working population in the household make it difficult to access this support. The burden of care, accumulated on the caregiver, causes the caregiver to need support as well. This support can be not only medical but also psychological, social, spiritual and material. All these features and components are included in a holistic approach called palliative care. In our study, first of all, the framework of palliative care was drawn with a holistic approach. Then, the relationship of palliative care with the right to health and therefore the holistic structure of human rights has been revealed, and it has been revealed that a health system without palliative care will produce results that are incompatible with human dignity. Finally, some topics that we consider to be legally controversial in palliative care, especially in the last period of life, or that we think a legal approach should be developed, have been specifically examined and these legal and ethically controversial issues regarding the end of life have been examined together. The main purpose of our study is to reveal the close relationship of palliative care with human rights and to open the veil of legal uncertainty on some issues in the context.