Bir akılcı antibiyotik uygulaması ve uygulama sonrası kullanım tahmini

Abstract

Antibiyotiklerin kontrolsüz kullanımı insanların sağlıklı yaşamı ve yaşam kalitesi üzerinde birtakım sorunlara yol açmaktadır. İstenmeyen sonuçların yok edilmesi amacıyla profilaktik antibiyotik kullanımları için sağlık kuruluşlarının birtakım politikalar geliştirmesi ve aksiyon almaları gerekmektedir. Profilaktik antibiyotiklerin akılcı kullanımlarının sağlanması adına OECD, Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu gibi ulusal ve uluslararası sağlık otoriteleri tarafından kullanım oranlarını konu edinen pek çok rapor yayınlanmıştır. Gerçekleştirilen bazı çalışmalarda profilaktik antibiyotik kullanım miktarları ele alınırken, bazılarında tahmini direnç oranlarını ya da akılcı ilaç kullanımında beş yıllık stratejik planlama üzerinde detaylı değerlendirme yapılmıştır. Tüm çalışmaların ortak amacı profilaktik antibiyotiklerin akılcı kullanımı ile hasta güvenliğinin ve maliyet verimliliğinin sağlanabilmesidir. Antibiyotiklerin akılcı kullanımı uygun antibiyotiğin, uygun zamanda, uygun miktarda, uygun uygulama yolu ve uygun maliyetle kullanılması olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma kapsamında, özel bir üniversite hastanesinde hekimler tarafından istemi yapılan profilaktik antibiyotiklerin, Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı konsültasyonu olmadan kullanımının sınırlandırılması ve bu sınırlandırma sonrasındaki kullanım oranlarının tahmin edilmesi hedeflenmiştir. Geleceğe dair tahminler tespit edilen sorunları azaltılamayacak olsa da sorunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenebilmesine imkan sunar. Gerçekleştirilen uygulamada profilaktik antibiyotik kullanım oranları Dünya Sağlık Örgütü tarafından geliştirilen ve dünya çapında kabul görmüş DDD/ATİ yöntemi ile hesaplanarak elde edilmiştir. Hastane bünyesinde uygulanan konsültasyon gerekliliği politikasının profilaktik antibiyotik kullanım oranlarının azaltılması açısından katkı sağlayıp sağlamayacağı hususu irdelenmek istenmiştir. Elde edilen veriler geçmişe ait veriler olması nedeniyle ve geleceğe dair tahmin çıktısı alınmak istenmesi nedeniyle zaman serisi tahmin yöntemleri tercih edilmiştir. Bu doğrultuda, zaman serisi yöntemlerinden Otoregresif Entegre Hareketli Ortalama (Autoregressive Integrated Moving Average-ARIMA) yöntemi kullanılarak gelecek yılın kullanım oranları tahmin edilmiştir. Çalışmada kullanılan ARIMA tahmin modellerinin uygunluğu sorgulanmış ve hata oranları kabul edilebilir seviyede olan tahmin değerleri elde edilmiştir. Model çıktıları üzerinden MAPE, R2 ve AIC değerleri değerlendirmeye tabii tutulmuştur. Gelecek yıl için tahmin edilen veriler üzerinden değerlendirme yapıldığında uygulanan konsültasyon gerekliliği politikasının profilaktik antibiyotik kullanım oranlarının azaltılmasında başarılı olacağına karar verilmiştir.

Uncontrolled usage of antibiotics causes several problems about people's healthy lifestyles and quality of life. In order to eliminate the unwanted results, health institutions need to develop certain policies and take action in terms of prophylactic antibiotic use. In order to ensure the rational use of prophylactic antibiotics, many reports on usage rates have been published by national and international health authorities such as the OECD, the World Health Organization and the Turkish Medicines and Medical Devices Agency. While the amount of prophylactic antibiotic use was discussed in some studies, some have detailed evaluation of estimated resistance rates or five-year strategic planning for rational drug use. The common goal of all studies was to provide patient safety, and cost effectiveness in terms of rational use of prophylactic antibiotics. The use of the appropriate antibiotic at the correct time, in a suitable amount, with a proper route of administration and at an affordable cost can be defined as the rational use of antibiotics. In the scope of this study the goals were limiting the use of prophylactic antibiotics ordered by physicians if they were being used without the consultation from Infectious Diseases Specialist, and estimating the usage rates of these antibiotics after the restriction. The predictions for the future may not reduce the problems to be determined, but they will ensure that the necessary measures are taken against the problems to be determined. The predictions for the future may not reduce the problems to be determined, but they will ensure that the necessary measures are taken against the problems to be determined.Prophylactic antibiotic use rates in this study were obtained by calculating the DDD/ATI method developed by the World Health Organization and accepted worldwide. The goal was to examine whether the consultation requirement policy implemented within the hospital will contribute to reducing the rates of prophylactic antibiotic use. Time series estimation methods have been preferred because the obtained data is from the past and it is desired to obtain estimation output for the future. For this, using one of the time series methods called Autoregressive Integrated Moving Average-ARIMA, the usage rates of the next year were estimated. The suitability of the ARIMA estimation models used in the study was questioned and estimation values with acceptable error rates were obtained. MAPE, R2 and AIC values were evaluated from the model outputs. When an evaluation was performed with the data estimated for the next year, it was decided that the consultation requirement policy would be successful in reducing the rates of prophylactic antibiotic use.