Bir ispat aracı olarak Ceza Muhakemesinde gizli tanıklık

Abstract

Tanık beyanı ceza muhakemesinde gerçeğin ortaya çıkartılmasında önemli bir delildir. İşlenmiş olan bir suça tanık olmuş kimse tanıklık yapmak zorundadır. Bu haliyle tanıklık aynı zamanda zorunlu bir kamu görevidir. Son yıllarda örgütlü suçlulukla mücadelede hem örgütlerin dışa kapalı yapılarının çözülmesinde hem de örgütlerin talimatlarıyla işlenen suçların aydınlatılmasında tanık beyanı daha fazla önem kazanmıştır. Ancak örgüt mensuplarının işlemiş olduğu suçlara tanık olmuş kişilerin tanıklık yapmaları, örgüt tarafından engellenmeye çalışılacaktır. Bunun yanında tanık da örgüt aleyhine beyanda bulunmaktan kaçınacaktır. Bu durum da tanığın korunmasını gündeme getirecektir. İşte gizli tanıklık bir tanık koruma tedbiri olarak bu amaca hizmet edecektir. Gizli tanıklık sayesinde hem tanık kendisi ve yakınlarına karşı tehlikelerden korunacak hem de beyanıyla gerçeğe ulaşmada önemli bir katkısı olacaktır. Tanığın korunması kapsamında gizli tanık dinlenebilmesi ve beyanından delil olarak yararlanılabilmesi imkânı birçok uluslararası metinde de yer almaktadır. Dahası, yüz yüzelik ilkesinin katı şekilde uygulandığı Anglo – Amerikan hukukunda dahi artık gizli tanıklık kabul görmeye başlamıştır. Bununla birlikte gizli tanık dinlenirken bazı sanık hakları ile duruşmaya hâkim olan ilkeler kısıtlanabilmektedir. AİHM'e göre de gizli tanık dinlendiğinde savunmanın bazı zorluklarla karşılaşacağı bir gerçektir. Ancak bu durumda dengeleyici önlemler alınarak gizli tanık beyanı delil olarak kullanılabilecektir. Çalışmada gizli tanığın sanığın yargılamada sahip olduğu haklar ve ceza muhakemesi ilkeleri karşısındaki konumu, uluslararası hukuk ile karşılaştırmalı hukuk ve Türk hukukunda gizli tanıklığa ilişkin düzenlemeler incelenmiştir. Bu kapsamda gizli tanık dinlenilirken kullanılan gizli tanıklık tedbirleri ile gizli tanık beyanının hükümde kullanılmasıyla ilgili mevzuattaki eksiklikler tespit edilmiş, çözüm önerileri de sunulmaya gayret edilmiştir.

Witness statement is an important piece of evidence in revealing the truth in criminal proceedings. Anyone who has witnessed a crime that has been committed must testify. As such, witnessing is also an obligatory public duty. In recent years, witness statements have gained more importance in the fight against organized crime, both in solving the closed structures of organizations and in clarifying the crimes committed by the orders of the organizations. However, the organization will try to prevent people who have witnessed the crimes committed by the members of the organization from testifying. In addition, the witness will refrain from making statements against the organization. This will also raise the issue of witness protection. Here, confidential testimony will serve this purpose as a witness protection measure. Thanks to confidential testimony, the witness will be protected from dangers against themselves and their relatives, and they will make an important contribution to reaching the truth with their statement. Within the scope of witness protection, the opportunity to listen to a secret witness and to use their statement as evidence is also included in many international texts. Moreover, even in Anglo-American law, where the face-to-face principle is strictly enforced, confidential testimony has now begun to be accepted. However, while the secret witness is being heard, some rights of the accused and the principles that dominate the hearing may be restricted. According to the ECHR, it is a fact that the defense will face some difficulties when a secret witness is heard. However, in this case, the statement of an anonymous witness can be used as evidence by taking countermeasures. In the study, the position of the secret witness against the rights of the accused in the trial and the principles of criminal procedure, the regulations on international law and comparative law and the regulations on secret witnessing in Turkish law are examined. In this context, the deficiencies in the legislation regarding the use of secret witness statements and the use of secret witness statements in the judgment have been identified, and solutions are presented.