Türkiye’de yapay zeka alanında yazılan tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi

Abstract

Son yıllarda en çok kullanılan ve söz edilen iletişim teknolojilerinden biri olan yapay zeka, hem operasyonel verimliliği geliştirmek ve güçlendirmek için işletmelere uygulanabilen, insansı veya insansı olmayan robotlar ile tanıtılan bir makine zekası; hem de problem çözme, öğrenme analizleri gibi insan zihinsel fonksiyonlarını gösteren bir makine aracılığıyla teknolojinin yüksek derecede karmaşık uygulamalarına ve gelişimine imkan sağlayan bir iletişim teknolojisi olarak tanımlanmıştır. Bu araştırmanın amacı yapay zekanın Türkiye’deki yüksek lisans ve doktora tezlerinde hangi bilim dallarında ne oranda kullanıldığını incelemek ve özellikle iletişim bilimleri alanındaki temsilini irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırma, YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 2019-2021 yılları arasında yapılan yapay zeka konulu izinli lisansüstü tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi ile hazırlanmıştır. İncelenen tezlere ilişkin nicel veriler içerik analizi yöntemi ile elde edilmiştir. Yapay zeka anahtar kelimesi kullanılarak detaylı ve gelişmiş tarama yapılmıştır. İncelenen tezler içerisinde iletişim alanındaki tezlerin oranının sadece yüzde 4 olduğu görülmüştür. Yıllara göre iletişim alanında yapılan lisansüstü tez sayısının artmış olduğu ve alana olan ilginin arttığı gözlenmiştir. Sosyal bilimlerde en fazla tez çalışması yapılan alanların iletişim bilimleri, işletme ve iktisat olduğu görülmüştür. En fazla tez yazılan alan ise fen bilimleri ve mühendislik alanlarıdır. İletişim bilim dalları içerisinde en fazla çalışmasının Radyo Sinema ve Televizyon ve ardından Halkla İlişkiler alanına ait olduğu görülürken Gazetecilik, İletişim Tasarımı ve Yönetimi, Yeni Medya gibi alanlarda yapay zeka konulu lisansüstü tez çalışmasının bulunmadığı gözlenmiştir.

Being one of the most commonly used and discussed communication technologies, artificial intelligence has been defined as both a machine intelligence that can be applied to business, presented by humanoid and non-humanoid robots, to promote and advance operational efficiency and a communication technology that can be used to communicate highly complicated applications and technological development via a machine displaying human mental functions like problem-solving, learning, and reasoning. The purpose of this study is to investigate how frequently artificial intelligence is employed in Turkey master's theses and Ph.D. dissertations, with a particular focus on how it is represented in the field of communication. The study is being developed in accordance with this goal by reviewing at postgraduate theses based on artificial intelligence that are permitted between 2019 and 2021 in the Council of Higher Education National Thesis Center. By using the content analysis method, quantitative data pertinent to the analyzed theses have been collected. The detailed and advanced search has conducted by being used artificial intelligence keyword. Of all examined theses regarding artificial intelligence in the Council of Higher Education National Thesis Center, the communication field's theses rate is only four percent. Furthermore, it is observed that thesis rate by years and interest to artificial intelligence has increased. Among departments of Social Science, the most theses written fields are communication, business, and economy. On the other hand, computer engineering is by far the most thesis written field including social, physical and health sciences. It is observed that in communication fields while Radio Cinema and Television and subsequently Public Relations fields are the most artificial intelligence based thesis, Journalism, Communication Design and Management and New Media fields are not found artificial intelligence based thesis.